De aanwezigheid van de wolf in Vlaanderen

– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Sinds begin 2018 is de aanwezigheid van de wolf niet meer weg te denken uit Vlaanderen. De eerste wolf Naya vestigde zich in de provincie Limburg, maar ondertussen hebben er zich ook wolven gevestigd in de provincie Antwerpen. Ik heb daarover hier al meermaals vragen gesteld. Samenleven met het beruchte roofdier vraagt inspanningen van voornamelijk eigenaars van kleinvee, waaronder schapen, aldus het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB).

Het ANB monitort samen met het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) de aanwezigheid van de wolf in Vlaanderen. Dit doet het op basis van meldingen van burgers, een cameranetwerk, DNA-analyses, zenderinformatie en dieetonderzoek. Daarnaast zet het in op preventieve maatregelen in risicozones en schutkringen om het aantal schadegevallen aangericht door de wolf te vermijden, dit mede door het Wolf Fencing Team Belgium (WFTB). Ten slotte houdt het ANB ook een overzicht bij van de effectieve schade aangericht door de wolven.

Wanneer een weide zich binnen de risicozone, opgemaakt door het INBO en het ANB, bevindt, kan de eigenaar in aanmerking komen voor subsidies voor het nemen van wolfwerende maatregelen. Bij het ontstaan van een potentiële probleemsituatie in het geval van wolvenaanvallen op paarden en runderen, kan er een schutkring ingesteld worden en kunnen ook eigenaars van runderen en paarden subsidies krijgen om in te zetten op wolfwerende maatregelen. De huidige schutkringen en risicozones, momenteel gelijklopend, bevinden zich voornamelijk in de Noorderkempen en Noord-Limburg, de Limburgse Kempen en een deel van de Antwerpse Kempen.

Minister, de wolf blijft voor beroering zorgen op het platteland. Zo werd onlangs de gemeente Ravels, dat buiten de schutkring of risicozone ligt, opgeschrikt door een brute wolvenaanval, waarbij vijf ooien en vier lammeren om het leven kwamen. Belangrijk is dat mensen minstens geïnformeerd zijn dat wolven in de buurt zijn of er een potentieel risico is voor het bezoek van een wolf. Opvallend is dat een aantal wolvenaanvallen op gedomesticeerde dieren niet meer terug te vinden zijn in de nationale media. In de beginperiode kreeg wel elke aanval aandacht in die nationale media.

Als je gaat zoeken op de website van het ANB kom je bij een overzicht van waarnemingen en een overzicht van schadegevallen. We zijn ondertussen begin mei. Toen ik de vraag indiende, was het opvallend dat van het jaar 2024 nog geen enkel DNA-resultaat op de website was gepubliceerd. We hebben erom gewed en ik heb gewonnen, want tussen het indienen van mijn vraagstelling en de vraag die ik hier vandaag stel, is de website aangepast. Daarenboven was het schadegeval van Ravels ook niet terug te vinden op de website, maar ook dat is dus aangepast. Er was geen twijfel dat dit het werk was van een wolf. We wachten daar nog op het bewijs van de DNA-staal.

Op de lijst van de waarnemingen stel ik voor de provincie Antwerpen vast dat de laatste waarneming op 17 april 2023 zou zijn geweest. Nochtans is de lijst, ook voor de andere provincies, totaal niet up-to-date. Men is blijkbaar gestopt met het weergeven van die waarnemingen op die website. Nochtans heeft men in de periode dat er dus geen waarnemingen meer zouden zijn geweest of die waarnemingen niet meer gepubliceerd zouden zijn, verschillende keren de aanwezigheid van een wolf vastgesteld, onder andere in Brecht in de provincie Antwerpen, waar een wolf zich ondertussen ook effectief heeft gevestigd.

Tot hiertoe zijn die waarnemingen op de website nog altijd niet aangepast.

Minister, dit roept toch wel wat vragen bij mij op. U weet dat ik bezorgd ben over de beroering van de wolf op het platteland, maar ook over hoe mensen zichzelf en hun weidedieren daartegen kunnen beschermen en hoe men daar op een goede manier mee kan samenleven.

Waarom waren de gegevens op de website van het ANB niet accuraat? Ondertussen heb ik moeten vaststellen dat het lijstje met de schadegevallen is aangevuld, maar dat van de waarnemingen niet. Waarom wordt niet over elk schadegeval en waarneming correct, open en transparant gecommuniceerd? 

Waarom wordt zo lang gewacht met de DNA-staalnames? De resultaten van die DNA-stalen van de eerste vier maanden van 2024 waren binnen, maar zijn nu gepubliceerd. Waarom wordt daar zo lang mee gewacht? In het verleden werd een aantal keer aangegeven dat staalnames verzameld werden om die dan in groep te laten analyseren, mogelijk vanuit kostprijsoverweging. Ik hoop dat ik mag vragen dat die periode zo kort mogelijk wordt gemaakt, want anders stel ik mij de vraag hoe je de opvolging van wolven of schadegevallen accuraat kunt doen. Vier maanden achter de feiten lopen maakt accuraat opvolgen en reageren volgens mij onmogelijk.

Hoe kunnen mensen beter en sneller op de hoogte worden gebracht van de dreigende aanwezigheid van een wolf? In dezen zijn accurate opvolging en informatie natuurlijk een eerste belangrijke stap. Er zijn mogelijkheden om waarschuwingssystemen uit te werken. Waarom wordt er niet gewerkt aan een waarschuwingssysteem, zodat men ook in regio’s die niet in schutkringen of dergelijke gelegen zijn, mensen met neerhofdieren op de hoogte kan brengen?

Ravels ligt niet in een schutkring of risicozone. Is het niet wijs om ook dit gebied mee op te nemen? Wat verwachten we in dezen van burgers in de provincies Antwerpen en Limburg, of zelfs in heel Vlaanderen, met betrekking tot het voorzien van wolfwerende afrastering? We hebben moeten vaststellen dat ook daar, in een gebied dat nog niet was bezocht, er ineens schadegevallen zijn. Verwacht u dan van alle inwoners van Antwerpen, Limburg of zelfs heel Vlaanderen dat zij wolfwerende afrasteringen plaatsen voor dieren die buiten verblijven?

Op welke manier wordt opgevolgd dat wolven de natuur verlaten en in de buurt van huizen, dorpen, fietspaden en wegen komen, zowel overdag als ’s nachts? Ik hoop dat er een opvolgingssysteem is. Ik had gehoopt dat ook in de waarnemingen te kunnen vaststellen. Ik zie daar niets van. Er zijn geen waarnemingen openbaar gemaakt op de website van het ANB. Op welke manier wordt dat opgevolgd? En wat zijn de vaststellingen op dat vlak? 

Minister Demir heeft het woord.

De gegevens op de website van het ANB zijn normaal gezien wel accuraat en worden nauwgezet bijgehouden. Elke ontvangen melding van schade die mogelijk veroorzaakt is door een wolf wordt meteen na ontvangst beoordeeld door het ANB en het INBO. Vervolgens wordt opdracht gegeven aan de aangestelde onafhankelijke dierenarts om ter plaatse te gaan voor de schadevaststelling. De dierenarts neemt DNA-stalen af, doet terreinvaststellingen en maakt het verslag op. Dit alles gebeurt binnen de 24 uur, misschien op enkele uitzonderingen na.

Zodra het ANB het verslag van de dierenarts heeft ontvangen, wordt de informatie met betrekking tot het schadegeval ingevuld in de overzichtstabel en wordt de nieuwe versie van de tabel geplaatst op de website van het ANB. Tussen de schademelding en de effectieve publicatie op de website zitten hoogstens enkele werkdagen.

Het resultaat van het DNA-onderzoek wordt aangevuld zodra het ter beschikking is gesteld door het INBO. Alle ontvangen meldingen worden dus nauwgezet en consequent gepubliceerd in de overzichtstabellen.

In geval van schade wordt de burgemeester van de betrokken gemeente door het ANB op dezelfde dag op de hoogte gebracht van de gemelde schade, voor het geval zij of hij door lokale mensen hierover zou worden aangesproken. Het lijkt mij logisch dat dit gebeurt.

Er wordt niet gewacht met DNA-staalnames. Zoals net gezegd, gebeurt dit doorgaans de dag zelf. Ik weet dus niet vanwaar u die vier maanden haalt. U kunt dit misschien straks zeggen, dan kunnen we dat nagaan. De analyse van de stalen gebeurt eenmaal per maand. Die analyses vergen zowel personeels- als financiële middelen, die we zinvol en gericht moeten inzetten. De dossiers worden finaal afgehandeld wanneer de schadedossiers volledig afgewerkt zijn, inclusief de toewijzing van schade aan individuele wolven. 

Momenteel is het overzicht van de schadegevallen aangevuld voor alle schadegevallen tot en met 6 maart 2024. Het daaropvolgende schadegeval dateert van 28 maart 2024.

Wanneer een zwervende wolf door Vlaanderen trekt en zich tijdelijk lijkt op te houden in een bepaalde regio, worden de lokale besturen hierover geïnformeerd. Bij schade wordt de lokale burgemeester binnen de 24 uur verwittigd. De mensen van het INBO en het ANB volgen de aanwezigheid en eventuele verplaatsingen van het zwervende dier zo goed mogelijk op. Ook via de eigen kanalen van het agentschap wordt hierover gecommuniceerd.

Ravels ligt niet in een risicozone. Een risicozone is een gebied waar er een continu verhoogd risico is op predatie van kleinvee door wolven. Dit gebeurt op basis van de schadestatistieken en de aanwezigheid van de wolf tijdens het afgelopen half jaar. Ravels bevindt zich op basis van die informatie niet in een gebied met een verhoogd risico. 

Dieren, ook wolven, kennen natuurlijk geen harde grenzen of het onderscheid tussen natuur en niet-natuur. Dat is dan ook de reden waarom er al verschillende wolven zijn doodgereden, zoals u weet. Het voorbije jaar waren dat er twee of drie. Europese wolven hebben een gemiddelde territoriumgrootte van 200 vierkante kilometer. Het territorium van de roedel in Noord-Limburg is zelfs groter dan 400 vierkante kilometer. Wolven bewegen zich voort doorheen het hele territorium, enerzijds om het af te bakenen, anderzijds om rustplaatsen te vinden. Een wolf kan zich in Vlaanderen onmogelijk verplaatsen tussen natuurgebieden zonder wegen of andere infrastructuur te moeten oversteken. Ook de grote natuurkernen in Noord-Limburg worden doorkruist door wegen, woonlinten en fietspaden.

Zwervende wolven kunnen eender waar in Vlaanderen opduiken. Gelet op onze versnipperde open ruimte is het daarbij niet uitzonderlijk dat wolven gezien worden. Soms komen ze uit Frankrijk, soms uit Nederland of Duitsland. Meestal zijn dit wolven die werden verstoord en/of geen veilige route kunnen vinden naar grote, rustige gebieden. Het is vaak op zulke momenten dat ze overdag worden gezien bij het oversteken van wegen of andere infrastructuur.

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Minister, wat betreft uw antwoord op de eerste vraag, begrijp ik dat uw diensten mogelijk voor u een antwoord hebben voorbereid, maar ik denk dat ik in mijn toelichting heel duidelijk ben geweest. Ik heb de website bekeken op het moment dat ik mijn vraag heb ingediend. Er staat letterlijk in mijn vraag: ”De website was niet accuraat.” Er was geen enkele analyse van een DNA-staal van 2024 al bekendgemaakt op de website. Inderdaad, het geval van Ravels en het geval daarvoor stonden ook niet op de website. Ik ben toen een weddenschap aangegaan dat voor ik mijn vraag in deze commissie zou kunnen stellen, de website aangepast zou zijn. Ik ga ervan uit dat het waarschijnlijk vrijdag of donderdag al gebeurd is, op het moment dat ik mijn vraag heb ingediend, maar zondagavond keek ik de website na, en inderdaad, het stond erop. Plots waren er massaal analyses van DNA binnengekomen en zijn die op de website gezet, alsook een aanvulling van het lijstje van de schadegevallen.

Minister, daarbij heb ik u er daarnet op gewezen dat de waarnemingen helemaal niet zijn aangepast. Het lijstje stopt in april 2023, dus de waarnemingen worden niet meer kenbaar gemaakt op de website. Dat is toch spijtig, want dat is toch cruciaal in het kader van preventie, alertheid en het aanspreken van mensen om het mee in het oog te houden en te kijken wanneer ze extra preventieve maatregelen moeten nemen. Ik heb moeten vaststellen dat er, wat betreft de waarnemingen in Brecht, massaal in WhatsAppgroepen en weet ik wat van alles al in communicatie gaat, zonder dat het ANB enige communicatie gedaan heeft. Ondertussen heeft de wolf zich daar gevestigd. Er is helemaal geen transparantie daarover. Dat is gewoon bijzonder spijtig. Hier stellen dat de website accuraat is en nauwgezet en consequent wordt opgevolgd? Ik heb moeten vaststellen dat dat niet correct is. Ik wil u de screenshots doorsturen als u dat wenst, maar ik ga ervan uit dat u mij in dezen gelooft.

Wat die staalname betreft, gaat het uiteraard niet over het moment van de staalname. Ik weet ook dat men een kadaver geen vier maanden laat liggen en dan een staalname doet. Ik denk dat u heel goed weet wat mijn vraag was, namelijk wanneer de analyses van de staalnames gebeuren. Men verzamelt de staalnames voor men ze doorstuurt voor analyse, maar daardoor komt men dus veel later met de resultaten naar buiten. Welke wolf er te werk gaat en kijken of dat misschien een wolf is die minder vredig is en het vooral gemunt heeft op gedomesticeerde dieren, is nochtans cruciale informatie. Ik moet vaststellen dat sinds zondag de gegevens vanaf het begin van het jaar op de website staan. Ik ga ervan uit dat het over Emma gaat. De DNA-stalen van in het begin van het jaar tonen dat de gedomesticeerde dieren allemaal door dezelfde wolf zijn aangevallen. Met andere woorden, het is een wolf die zich best graag voedt met gedomesticeerde dieren in de plaats van met wild. Dat is cruciale informatie om gewoon de status van die wolf te kunnen opvolgen en te zien in welke mate die een bedreiging is en hoe er actief moet worden gecommuniceerd. Er wordt heel veel monitoring gedaan en dus opgevolgd waar en hoe de dieren zich bewegen.

Ik denk dat dat cruciale informatie is om een of ander waarschuwingssysteem op te zetten. Er zijn verschillende mogelijkheden op dat vlak. Als er rampen gebeuren, moeten we elke burger op weet ik welk moment kunnen waarschuwen. Er zijn aanmeldingsmogelijkheden. Mensen kunnen zich aanmelden wanneer ze op de hoogte gehouden willen worden van iets, om eventueel zelf een risico te kunnen inschatten. Daar is echt iets voor uit te werken op basis van alle waarnemingen. Toevallig dit weekend passeert de wolf in mijn eigen gemeente, in Meersel-Dreef, op 6 kilometer van mijn huis. Al een geluk dat we als burgers onderling met elkaar communiceren en dat we een lokale journalist hebben die dat ook in de krant zet, zodat mensen heel snel op de hoogte zijn en weten dat ze die nacht moeten opletten, want de wolf is in de buurt. Maar dat kan toch via de overheid? Het ANB was daarvan op de hoogte. Ze werden onmiddellijk op de hoogte gesteld. Waarom wordt er geen waarschuwingssysteem van overheidswege opgezet? Ik begrijp dat niet. Het zal voor de volgenden zijn, maar ik hoop echt dat daar werk van wordt gemaakt.

Wat de laatste vraag betreft, minister, geeft u aan dat er opvolging gedaan wordt en dat er inderdaad aanwezigheid van dieren wordt vastgesteld. In de buurt van huizen, dorpen en wegen worden wolven ook doodgereden. Minister, het is een vermoeden en het is een gevoel dat leeft op het terrein, maar ik had natuurlijk graag van u gehoord wat de vaststellingen effectief waren. Ik bedoel daarmee: wordt de aanwezigheid van wolven vandaag steeds meer en meer vastgesteld, overdag, in de buurt van de bewoonde wereld, en dus minder in hun eigen leefhabitat, de natuur, maar dus inderdaad, zoals in Mol, midden op de weg, waar hij de fietser op het fietspad passeert, of zoals in Meersel-Dreef dit weekend, waar burgers rondlopen en de wolf voor hun neus zien passeren? 

Dat is dus waarom ik zo vraag om die waarnemingen ook transparant te maken, maar daar ook een heel goed opvolgsysteem op te zetten. Is het zo dat we vandaag vaststellen dat er meer wolven zijn overdag en in de bewoonde wereld? Want we weten allemaal dat dieren een aanpassingsgedrag hebben. Als dieren daardoor, zoals we ook bij de everzwijnen gezien hebben – ik denk dat u die problematiek ook bijzonder goed kent –, veel meer in de bewoonde wereld, maar ook veel dichter en op andere momenten komen – waarbij wolvenkenners ook zeggen dat de wolf zich misschien vergist heeft aangezien het niet echt normaal gedrag is –, moeten we wel vaststellen dat het een feit is. 

Ik krijg die signalen ook vanuit Nederland, dat de burgers zelf ook in Nederland steeds meer overdag wolven zien. We zien dat ook in de filmpjes die passeren. Ik maak mij daar zorgen over. Ik zou graag zien hoe die evolutie is, hoe we daarmee omgaan en wat daar ook de risico’s van zijn. Dus ook daar, minister, is mijn vraag om misschien toch op heel korte tijd de waarnemingen die gebeurd zijn, openbaar en transparant kenbaar te maken, zoals u zelf ook hebt aangegeven dat de bedoeling zou zijn, dat dat nu alsnog gebeurt. 

Ik wil de vraag nog eens stellen: op welke manier gebeurt die opvolging, om de vaststellingen van waarnemingen te analyseren en daarmee beleidsmatig aan de slag te gaan? Hoe gebeurt dat en/of kunt u ook vragen om daar toch iets voor uit te werken? 

De heer Pieters heeft het woord.

Het heeft ons de voorbije jaren regelmatig wel eens beroerd. Maar het bleef toevallig alleen in Limburg. De rest van Vlaanderen had daar zo’n beetje het gevoel van ‘Goh, het is alleen maar in Limburg’. Maar die roedel breidt zich natuurlijk uit, de voorbije roedels zwermen uit en die vinden dan ook weer een wederhelft. Waarschijnlijk gaan we dit jaar ook een tweede nest hebben, namelijk in de Noorderkempen. Dat zijn dus ook twee roedels, waar dan weer uitzwermingen zullen zijn. Ik heb in het verleden ook al aangegeven dat men ons via de diensten vertelde dat er in 2023 bijvoorbeeld in Duitsland zeshonderd welpen geboren gingen worden. Dat begint natuurlijk bij ons ook groter en groter te worden. In het begin zei u dat het over enkele wolven ging, maar u weet inmiddels dat in Limburg die roedel ook acht of negen wolven telde. Dat wil zeggen: het ouderpaar uit het nest van het jaar daarvoor en dan een aantal nieuwe welpen. Twee roedels dus, of misschien nog meer: wat gaat dat worden in het volgende jaar, als nog meer welpen het nest gaan verlaten?

Een tweede zaak, die de collega ook aangehaald heeft, is de registratie. Als dat zo is – en ik trek dat niet in twijfel –, moet ik alleen vaststellen dat er misschien een gewenning aan de hand is bij de diensten. Maar bij de mensen die voor het eerst geconfronteerd worden met een wolf, is dat natuurlijk iets helemaal anders. Zij worden daar direct mee geconfronteerd, en tot voor kort was dat alleen maar in Limburg.

Ten laatste, als die terreinen groter worden, als de oppervlakte groter wordt, is er de vraag van de risicozones. In welke mate gaan we die aanpassen, ja of neen? 

Dan kom ik terecht bij het Wolf Fencing Team. Ik heb daar de laatste tijd al verschillende berichten gekregen. Dat begon in het najaar, van mensen die vee hebben, professioneel of niet, van grotere bedrijven, kleinere bedrijven. U hebt dat hier in de commissie ook gezegd, dat dat kosteloos is, dat het Wolf Fencing Team opgeroepen mag worden om het te plaatsen en dat het kosteloos is. Ik heb al begrepen dat, afhankelijk van het aantal dieren dat een bedrijf heeft, men soms bij één instelling de aanvraag moet doen, en bij één meer, bij een andere instelling. Dan zien we dat er een verschil is in subsidies daarvoor, of in welke mate het gratis is. 

Als het bijvoorbeeld een iets kleiner bedrijf is, gaat het blijkbaar via het ANB. Dan zegt men al op voorhand dat het voor 90 procent vergoed wordt. Maar er zit het eerste jaar een vast bedrag in de werkzaamheden die nodig zijn om de lopende meters te maaien, want je moet een bosmaaier aanschaffen om dat allemaal in orde te houden. Als men dan één beest meer heeft, komt het bij een andere instelling, en die zeggen dan gewoon dat ze kleinere facturen niet terugbetalen, dat ze de btw niet terugbetalen, wetende dat landbouwers een forfait in btw hebben. Die kunnen niet zomaar de btw aftrekken, dat zijn kosten voor hen. Als het Wolf Fencing Team bovendien op voorhand aangeeft dat het zoveel meters zijn, en naderhand vaststelt dat het misschien 80 of 100 meter meer is, vragen ze aan de landbouwer in kwestie om dat er nog eens bij te halen. Hij betaalt dat, maar krijgt dat niet terug. Die kleinere facturen worden niet terugbetaald. In welke mate is er dus een eenheid in de manier waarop men dat terugbetaalt? Als dat kosteloos is, is het kosteloos. Maar het is dus blijkbaar niet kosteloos. En waarom is er het verschil tussen één koe meer of één schaap minder?

Minister Demir heeft het woord.

Ik denk dat er misschien een misverstand is over waarnemingen en schadegevallen. Zo niet moet u mij de screenshots doorgeven, want ik lees natuurlijk voor wat mij is meegegeven. Dan kan dat uitgeklaard worden. Voor mij is dat allemaal geen probleem. Dat is niets van mijn geloof. Ik ben voor zoveel mogelijk transparantie. 

We weten wel dat er veel minder schadegevallen zijn. Dat is ook logisch. Want het klopt niet, mijnheer Pieters. Er zijn geen acht wolven in Vlaanderen, er zijn er vier. Ik weet niet op welke planeet u leeft, maar er zijn er de laatste jaren redelijk wat overreden. Ik weet niet van waar u dat haalt. Het zijn er vier, en dat is waarschijnlijk ook een van de redenen waarom er minder schadegevallen zijn.

Wat de waarnemingen betreft, weet ik wel dat ze dat geregeld updaten, maar dat ze dan natuurlijk ook rekening moeten houden met wat er binnenkomt. Veel komt binnen van waarnemingen die mensen doorgeven, en meestal denkt men dat dat een wolf is, maar gaat het over een ander dier. Dat moet allemaal worden bekeken, omdat dat soms over een vos of een hond gaat. Die worden elk jaar verzameld, zoals u weet, in een rapport. Maar ik wil wel kijken of dat op een andere manier kan. Mij allemaal niet gelaten: alles kan, alles mag van mijn part. Iedereen moet zo goed mogelijk geïnformeerd worden. 'Why not?'

Wat dat waarschuwingssysteem betreft, is het nu zo dat de burgemeesters sowieso geïnformeerd worden. Als dat beter kan, dan kan dat ook. Nogmaals: ik heb er geen probleem mee om dat te doen.

Wat probleemwolven betreft: dat is hier toegelicht. Er is een kader opgemaakt voor probleemwolven die onnatuurlijk gedrag vertonen. U weet dat we daar zeker geen risico’s op zouden nemen.

Wat het Wolf Fencing Team betreft: die worden door ons gefinancierd, en ik denk ook een beetje door de provincie. De omheining zelf wordt tot 90 procent gefinancierd. Dit hangt ook af van de terreinsituatie. Er is nooit gezegd dat dat kosteloos was, mijnheer Pieters. Gratis bestaat niet. Dat weet u ook wel, denk ik. Tot 90 procent wordt dat gefinancierd. Dat is al een heel pak, denk ik. Dat is veel geld.

Actieve landbouwers moeten bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij een schadevergoeding aanvragen, niet bij het ANB. Ik denk dat u beide met elkaar verward hebt. Ik ga hier geen gevecht voeren, mevrouw Rombouts, over wat of hoe en wie dat heeft aangepast. Ik zit niet elke dag op die website. Als u de screenshots doorstuurt, dan vraag ik wel even om dat na te kijken, en laat ik u dat weten.

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Minister, voor alle duidelijkheid: neen, ik haal het niet door elkaar. Ik heb de website heel duidelijk bekeken. Daar staat enerzijds een monitoringsrapport. Ik zie ook dat er ondertussen gewerkt wordt met monitoringsrapporten per jaar. Maar het oorspronkelijke monitoringsrapport waarin, tot april 2023, elke waarneming waar een wolf mee gepaard zou gaan heel accuraat en transparant weergegeven werd op de website, daar is men mee gestopt.

Het nieuwe monitoringsrapport gaat blijkbaar van 1 mei tot 30 april. Ik verwacht er nu dus van het afgelopen jaar een nieuwe. Maar ik ben niets met waarnemingen die een jaar geleden gebeurd zijn. Waarnemingen zijn er om kort op de bal te kunnen spelen, en op die manier eventueel ook een waarschuwingssysteem op te kunnen zetten.

Dat waarschuwingssysteem, minister, is niet nieuw. Ik heb daar een aantal jaren, verschillende keren al, voor gepleit. Ik moet vaststellen dat dat blijkbaar niet tot de prioriteit behoort, en ik vind dat gewoon bijzonder spijtig. Ik hoop dat eenieder die met die thematiek bezig is, zich probeert in te leven. Als je zelf huisdieren, of neerhofdieren hebt, of gedomesticeerde dieren houdt die buiten verblijven … Wat dat met een mens doet, of wat dat met kinderen doet die op een ochtend geconfronteerd worden met hun geliefde dier dat doodgebeten is door een wolf … En dan spreken en de mond vol hebben van dierenwelzijn …

Collega’s, echt waar, ik hoop dat eenieder minstens een keer de moeite doet om dat empathisch vermogen aan de dag te leggen, om te weten hoe het platteland in Vlaanderen vandaag op die manier met een schrik leeft, en dat we het als overheid blijkbaar nalaten om de mensen zo accuraat en op een zo duidelijk mogelijke manier te informeren over het reilen en zeilen van de wolf, en hoe zij zich verplaatsen en waar er eventueel extra risico’s zouden zijn. Ik vind dat gewoon bijzonder spijtig, zeker na al de debatten die we hierover al in het parlement gehad hebben.

Dus neen, de waarnemingen worden vandaag niet transparant weergegeven. En wat betreft de schadegevallen, minister, heb ik u daarnet al uitgelegd dat ze ook niet accuraat aangevuld waren op de website. En ja, als er een schadegeval is, wordt de burgemeester inderdaad op de hoogte gebracht. Maar waarom worden ze niet op de hoogte gebracht van waarnemingen? Waarom worden zij ook niet in het waarschuwingssysteem gezet? Dat moet niet alleen op momenten dat we te laat zijn. Het is de bedoeling dat we vooraf ageren en reageren. Maar goed, dat zal hopelijk voor de toekomst een belangrijk element zijn.

Minister, ik wil wel de vraag herhalen dat de waarnemingen van het afgelopen jaar zo spoedig mogelijk openbaar gemaakt worden, ook op de website, en ook dat dat verder – de komende weken, maanden, jaren – accuraat, niet jaar per jaar, transparant gemaakt wordt.

Dan is de vraag natuurlijk hoe we verdergaan met wolfproof afrastering, en hoever de burger in dezen moet gaan. Dat blijft een stukje mijn vraag. De DNA-staalname, minister, wordt kenbaar gemaakt op het moment dat de analyseresultaten binnen zijn. Toch zit daar enige tijd tussen. Ik heb gezien dat de wolf in Antwerpen, de gevestigde wolf – dat kan, met andere woorden, slechts één wolf zijn: Emma –, toch graag gedomesticeerde dieren bezoekt. Er zijn nog een hele resem aanvallen nadien geweest in heel deze regio. Ik maak mij dus ook zorgen over het gedrag van Emma, en over haar eetpatroon. In dezen stel ik me ook de vraag hoe we daar verder mee omgaan. Ik kan vandaag natuurlijk nog niets bewijzen, want de DNA-stalen zijn nog niet binnen. Ik hoop dat daar heel snel gevolg aan gegeven wordt. Maar ik stel me dus ook de vraag hoe ermee omgegaan wordt als er wordt vastgesteld dat een bepaalde wolf zich regelmatig voedt met gedomesticeerde dieren.

Minister, ik denk dat het belangrijk is dat dit thema hoog op de agenda staat, want ik ben toch bezorgd. We hebben everzwijnen gehad in het begin. Ik heb toch de indruk dat we dat helemaal niet meer onder controle hebben, en dat is trouwens niet van gisteren. Mijnheer Pieters, u weet dat. Ik druk mijn bezorgdheid hier al meerdere jaren uit. Ik ben bezorgd over de evolutie van de wolf in Vlaanderen, en dus ook over het gedrag en de waarnemingen in de bewoonde omgevingen. Ook dat zal een punt zijn dat ik graag verder zou kunnen opvolgen, want ik ben daar bezorgd over, en ik hoop dat dat in de toekomst hoger op de politieke agenda komt.   

De vraag om uitleg is afgehandeld.