Uitbetaling van de jobbonus

Dan gaan we over naar een gekoppelde vraag van de Batman en Robin van deze commissie. Ik laat het aan jullie om te kiezen wie wie is. 

De heer Verbeurgt heeft het woord.

Ja, ik was eventjes aan het nadenken over de vergelijking die u maakte. Ik ga het zo laten, want het zou me te ver drijven.

Ik ben in staat om u sprakeloos te maken, dat alleen al is een mooi begin van uw vraag.

Ja, ja, inderdaad. Ik kan iedereen de vakliteratuur over de verhouding tussen Batman en Robin aanraden. (Gelach)

Het zal mij alvast slapeloze nachten bezorgen, dank u.

Minister, alle gekheid op een stokje. U communiceerde over de nieuwste uitbetaling van de jobbonus. Begin 2023 is er een tweede campagne van start gegaan voor de jobbonus en dus kregen heel wat Vlamingen een brief dat ze recht hebben op een jobbonus. Uit uw communicatie bleek dat 553.000 jobbonussen uitbetaald werden.

De campagne om Vlamingen attent te maken op de jobbonus werpt volgens uw persbericht – dat ook van collega Diependaele kwam – zijn vruchten af. De Vlaamse Regering stelt – en daar ben ik het mee eens – dat de jobbonus financieel een extra duwtje in de rug geeft en blijk geeft van waardering voor de dagelijkse inspanning die vele mensen leveren.

Nu, het is een discussie die we hier al vaker hebben gehad. Er zijn twee discussies. De eerste gaat over de activerende impact van de jobbonus, waarvan ik denk dat iedereen het er ondertussen over eens is dat die impact beperkt is. Wat wel zo is, is natuurlijk dat elke euro die je aan de werkende Vlaming kunt toekennen – hetzij via fiscale stimuli, hetzij via toevoeging op hun loon of verhogingen van de lonen – welgekomen is voor die Vlamingen.

Nu, er werd altijd heel expliciet gecommuniceerd met het maximumbedrag – 700 euro, 650 euro. Uit uw eigen cijfers blijkt dat slechts 0,2 procent het maximumbedrag van 650 euro heeft ontvangen. Vanuit onze fractie hebben wij de jobbonus gesteund, maar toch altijd de belangrijke nuance gegeven om mensen niet blij te maken met een bedrag dat ze uiteindelijk niet zullen ontvangen. Spiegel hun dat niet voor, wees daar eerlijk over, over wat de toevoeging is voor de meeste Vlamingen.

En dus, minister, is mijn vraag: erkent u dat uit het cijfer nogmaals blijkt dat toch minder Vlamingen dan uit de communicatie zou kunnen worden opgemaakt, oorspronkelijk recht hadden op het volledige bedrag?

Een meer algemene vraag is: op welke manier zult u ervoor zorgen dat iedereen tijdig wordt uitbetaald?

En welke lessen trekt u vooral, in vergelijking met de eerste uitbetalingsronde, uit deze nieuwe uitbetalingen? Kan er nog worden bijgestuurd? Welke lessen hebt u daaruit getrokken wat betreft de administratieve afhandeling?

De heer Ronse heeft het woord.

Ja, ik dank Robin voor het inleiden en stellen van de vraag. Ik moet er ook op wijzen dat collega Maurits mij expliciet vroeg om te vermelden dat hij graag de Joker zou zijn. (Gelach)

Ik vul kort aan op de vraag. Mijn vraag is iets meer praktisch van aard, in die zin dat het om het rekeningnummer gaat. Als je recht hebt op de jobbonus, moet je binnen de tien dagen je rekeningnummer nakijken en bevestigen in ‘Mijn Burgerprofiel’.

Wat gebeurt er indien men dat niet doet binnen de tien dagen? Verliest men dan zijn of haar rechten of niet? Twee: hoeveel rechthebbenden hebben het rekeningnummer nog niet doorgegeven en hoe kunnen die mensen bijkomend worden ondersteund? Gaan zij extra maatregelen krijgen? Rechthebbenden die al twee jaar lang geen actie hebben ondernomen, gaan die nog ergens een kans krijgen om die jobbonus toch te kunnen recupereren? Vaak gaat dat om kwetsbare mensen, met precaire lonen, dus het zou goed zijn als dat kan. Zijn er samenwerkingen ook met bepaalde organisaties en lokale besturen om rechthebbenden er echt attent op te maken om hun rekeningnummer door te geven? Kunnen sociale secretariaten daar ook van dienst zijn?

Minister Brouns heeft het woord.

Collega’s, bedankt voor uw vragen omtrent de jobbonus. We zitten inderdaad op dit ogenblik volop in de uitbetalingsfase voor de gewerkte prestaties van 2022. Die uitbetaling kan gebeuren zodra de rechthebbende een rekeningnummer heeft geregistreerd.

Sinds november 2023 ontvingen al 947.317 rechthebbenden van het refertejaar 2022 hun brief met ofwel de vraag om het gekende rekeningnummer na te kijken of, indien het rekeningnummer niet gekend is, om het alsnog te registreren. Zo goed als alle brieven zijn sinds deze week verstuurd. Na ontvangst van de brief hebben momenteel 11.858 begunstigden een wijziging aangebracht aan hun rekeningnummer in Mijn Burgerprofiel. 90 procent van hen deed dit binnen de vooropgestelde termijn waardoor de betaling op het aangepaste rekeningnummer kon worden uitgevoerd. In alle andere gevallen werd de betaling uitgevoerd op het gekende rekeningnummer dat in Mijn Burgerprofiel geregistreerd werd. Indien het rekeningnummer werd afgesloten, is de betaling retour gekomen en kan deze opnieuw worden uitgevoerd zodra een nieuw actief rekeningnummer in Mijn Burgerprofiel wordt geregistreerd. Dus ook indien de termijn voor wijzigingen niet gehaald wordt, blijft de rechthebbende in de mogelijkheid het nummer te wijzigen.

Op 16 januari 2024 was het rekeningnummer van 90 procent van de rechthebbenden reeds gekend en hadden reeds 702.610 rechthebbenden hun jobbonusbedrag ontvangen. Dat is 74,17 procent van de totale groep rechthebbenden.

We merken trouwens op dat er met de tweede ronde van de jobbonus ook nog rechthebbenden hun rekeningnummer hebben geregistreerd voor de eerste ronde, in het refertejaar 2021. Daardoor lag het uitbetalingspercentage voor het prestatiejaar 2021 op 16 januari 2024 op 95,05 procent, wat concreet over 750.066 rechthebbenden gaat. We mogen dus toch wel vaststellen dat de take-up van de jobbonus heel hoog is. Ik durf daarom van een succes te spreken.

Dit is zeker het gevolg van een heel gerichte communicatieaanpak. Vorig jaar, en nu nog meer, is er al gefocust op het informeren en sensibiliseren met betrekking tot de maatregel. Dit deden we via de geëigende kanalen en via de intermediairs voor sensibilisering en ondersteuning bij de registratie van het rekeningnummer. Op het hoogtepunt van de campagne telde dit netwerk meer dan drieduizend contacten. Deze intermediairs zijn onder andere de vakbonden, onze werkgeversorganisaties, de verschillende sectoren, steden en gemeenten, maar bijvoorbeeld ook de sociale secretariaten, mutualiteiten of ziekenhuizen en de digibanken. In de schoot van onze lokale besturen was het een vast topic om mensen die daar binnenwandelden bijvoorbeeld digitaal wegwijs te maken over de jobbonus. Nu merk ik op dat de maatregel goed ingeburgerd is en mensen vlot de weg vinden voor de registratie en bij vragen. In 2022 werd in de maand december ruim vijftigduizend keer contact opgenomen met de infolijn en de 1700-lijn. In december 2023, dus een jaar later, waren er 28.628 contacten.

De betrokken collega’s die de communicatiecampagne hebben uitgewerkt, zijn daartoe trouwens genomineerd voor de Kortom Awards, voor straffe communicatie vanuit de overheid en de social profit.

Gezien de uitbetalingsronde voor refertejaar 2022 nog volop bezig is, is het moeilijk om nu te stellen hoeveel personen voor beide jaren rechthebbend waren en hun rekeningnummer finaal niet hebben geregistreerd. Deze analyse kan dus pas op een later moment worden gemaakt en gedeeld. Niettemin blijft de succesformule die we vorig jaar hebben gekend, herhaald worden, namelijk twee herinneringsbrieven bezorgen aan de rechthebbenden, waarvan de laatste zeker op papier, om ook de personen te bereiken die hun e-box geactiveerd hebben maar die niet actief raadplegen. Tevens wordt dit jaar nauw samengewerkt met de digibanken waar de rechthebbenden steeds terechtkunnen voor hands-on ondersteuning bij bijvoorbeeld aanmelden met itsme en dergelijke meer. Ook het uitgebreide netwerk aan intermediairs dat vorig jaar werd uitgebouwd, wordt opnieuw ingeschakeld. Zij ontvangen regelmatig updates over de jobbonus en kunnen communicatiemateriaal downloaden en gebruiken. Als uit de analyse zou blijken dat er bepaalde sectoren of regio’s proportioneel opvallend weinig registraties hebben, dan zullen we bekijken welke acties naar die groepen mogelijk zijn. Een beperkte groep zullen we echter niet bereiken, bijvoorbeeld omdat zij de jobbonus niet willen ontvangen of omdat ze naar het buitenland verhuisden zonder een adreswijziging door te geven.

Uiteraard mogen kritische vragen gesteld worden over de jobbonus, zoals ook door u werd gedaan, collega Verbeurgt. Dat er zeer weinig mensen in aanmerking komen voor het volledige bedrag van de jobbonus is inherent verbonden aan de manier waarop de jobbonus is geconcipieerd. We zijn ervan overtuigd en er altijd van uitgegaan dat het bedrag van de Vlaamse jobbonus moet worden uitgefaseerd en dat er rekening moest worden gehouden met het werkelijke aantal gepresteerde uren. Het zijn dus enkel die personen die voltijds werken aan het minimumloon die in aanmerking komen voor het maximumbedrag. Het aantal rechthebbenden die nu 650 euro, 600 plus 50, krijgen, is maar 0,17 procent van de totale groep rechthebbenden. Dat ligt in lijn met het aantal rechthebbenden uit het refertejaar 2021.

Om het volledige bedrag te verkrijgen, moet men voldoen aan de volgende twee voorwaarden in de berekening: enerzijds moet het refertemaandloon voor alle kwartalen onder de minimumgrens liggen en anderzijds moet men voor alle kwartalen voltijds aan de slag zijn geweest.

U focust op het geringe aantal mensen dat het maximale bedrag krijgt, anderen vinden de jobbonus enkel ‘een appeltje voor de dorst’ omdat het gemiddeld uitbetaalde bedrag slechts 235 euro is. Ik heb oor voor de kritiek en plan met mijn administratie een grondige evaluatie te maken. Ik denk dat dat wel nodig is. Daarnaast zijn wij zeker bereid om alle mogelijke optimalisaties te onderzoeken.

Ondertussen blijft het onze betrachting om de huidige doelstelling en de impact van de jobbonus zo maximaal mogelijk te houden. Daarom wordt deze week naar de Vlaamse Regering gegaan, samen met collega Diependaele, om een nieuw besluit van de Vlaamse Regering (BVR) voor te leggen om de jobbonus maximaal te blijven aligneren met de stijgende minimumlonen.  

We kunnen eventueel bij het verslag een overzicht geven van de hoeveelheid dossiers per schijf. Tussen 60 en 100 euro bijvoorbeeld zijn het bijna 200.000 mensen en tussen 100 en 150 euro zijn het 151.000 mensen. We kunnen het hele overzicht bezorgen.

Collega Verbeurgt, aan u om te kiezen wat ermee gebeurt als u een schriftelijke vraag hebt ingediend. Dat mag u straks laten weten.

De heer Verbeurgt heeft het woord.

Eerst en vooral, minister, dank u voor uw antwoord en ook voor uw eerlijke repliek – dat ben ik ook van u gewend – waarin u zegt dat we dat eens grondig moeten analyseren. Daar ben ik het volmondig met u eens.

We hebben nu twee keer die jobbonus uitbetaald. Wij waren voor maar hadden ook bemerkingen. Ik denk dat het goed is dat we ook richting volgende legislatuur nadenken over hoe we als Vlaanderen de hefbomen die we hebben om werk te laten lonen, maximaal kunnen inzetten. Welke lessen leren we uit de jobbonus zoals die deze keer door de Vlaamse Regering is ontwikkeld? Je zou bijvoorbeeld het zwaartegewicht meer kunnen verschuiven naar lage lonen zodat voor de mensen die het totale bedrag krijgen, het maximale bedrag groter wordt. Je zou kunnen zoeken naar manieren om de uitbetaling nog vlotter te doen verlopen. Ik denk dat dat goed is en ik ben zeer blij om te horen dat u die grondige analyse maakt.

Ik denk dat het ook interessant is om in die analyse te kijken naar de beroepscategorieën, de sectoren zoals u zelf ook zei, maar ik heb bijvoorbeeld vernomen dat PhD-studenten ook aanspraak maken op de jobbonus. Dat heeft vooral te maken met de fiscale structuur van bursalen. Ik denk dat dat zaken zijn – dat zijn misschien details en ik wil niemand de jobbonus ontzeggen – waarbij we toch eens moeten kijken hoe we met de middelen die we hebben, het meest mensen helpen die het het meest nodig hebben. Ik denk dat dat daar die grondige analyse zeer essentieel voor is.

Ik las in uw persbericht 0,2 procent, maar ik heb dus begrepen dat het maar 0,17 procent is die het volledige bedrag uitbetaald heeft gekregen. Over de vraag hoe ik de cijfers wil krijgen, ga ik nog even nadenken tot aan mijn finale repliek.    

De heer Ronse heeft het woord.

Ik heb eerst een tip voor collega Verbeurgt. Antwoorden op schriftelijke vragen zijn net zoals Limburgse vlaai: ze smaken beter als je ze samen nuttigt. (Gelach)

Het zou fijn zijn om ze toch samen te consumeren.

Voor de rest: als zelfs de organisaties die de mensen moeten informeren over de jobbonus, de wereldgerenommeerde Kortom Award – of hoe heette die? – behaald hebben, kan ik daar heel weinig kritiek of opmerkingen op hebben. Ik heb vooral begrepen dat aan iedereen die zijn rekeningnummer nog niet heeft gegeven, daar echt wel kansen toe worden geboden, dat mensen daar echt wel sterk in worden ondersteund. Ik vind dat ook belangrijk, want met die jobbonus zorgen we ervoor dat werken interessanter is dan niet-werken en we mogen daar best fier op zijn. Ik ben blij dat daar voldoende aandacht voor is.

De heer Vande Reyde, ‘The Joker’ van deze commissie, heeft het woord.

Ik was naar een andere figuur aan het kijken, maar mijn kennis over Batman is beperkt.

Ik deel natuurlijk hier het enthousiasme van de collega’s over de jobbonus. Ik ben blij dat er ook evolutie in die standpunten zit en dat die jobbonus door iedereen gesmaakt wordt. Ik zou voorstellen om onze pleidooien nog verder uit te breiden in de volgende legislatuur zodat die dan ook gesteund worden door de commissieleden hier aanwezig.

Ik had toevallig ook een vraag over die gegevens die al dan niet in schriftelijke vragen gesteld zijn. Wat mij wel interesseert, zijn de cijfers per gemeente, waarvan er een aantal door u in de pers genoemd zijn. Ik vind het altijd goed dat ministers ook schriftelijke vragen aan zichzelf stellen maar die cijfers die dan in de media genoemd worden, moeten alleszins wel aan de commissieleden worden gegeven.

Ik denk dat op de rest van de vragen die nog specifiek door de parlementsleden zijn gesteld, een beetje het embargoprincipe geldt, maar die verdeling per gemeente van de uitbetaling van de jobbonus had ik ook wel graag ontvangen, misschien via de commissiesecretaris, als dat mogelijk zou zijn.  

De heer Van Hulle heeft het woord.

Ik heb even snel gerekend. Als je 950.000 brieven verstuurt, en 90 procent is uitbetaald, dan zijn er nog 95.000 niet uitbetaald. Als je naar 95 procent zou gaan zoals het jaar daarvoor, zou dat toch gaan over ongeveer veertigduizend. Ik denk dat van de uitbetalingen van het jaar daarvoor er nog een dertigduizend niet uitbetaald zijn. Ik maak me sterk dat die veertigduizend nu of binnenkort dezelfde zijn als die dertigduizend die het jaar daarvoor niet uitbetaald zijn. In mijn vlugge redenering zou het gaan over een dertigduizend die om een of andere reden het bedrag niet gekregen hebben. Zou het niet interessant zijn om de detectie te doen van die dertigduizend, met name, waar ze zich bevinden, in welke categorie van bedrag dat ze uitbetaald krijgen, om daar een analyse van te kunnen maken van waar structureel eventueel het probleem zit?   

Minister Brouns heeft het woord.

Dat gaan we doen, collega Van Hulle. Dan wat de cijfers betreft, luister ik naar het parlement.

De heer Verbeurgt heeft het woord.

Dank u, minister. Ik heb het even opgezocht: de antwoordtermijn voor mijn schriftelijke vraag is komende dinsdag. Dus collega’s, ik zou toch graag van mijn prerogatief gebruikmaken. Ik wacht er al lang op.

Ik was al verrast. Ik dacht al dat de communicatie van de minister een voorafname was op mijn schriftelijke vraag, maar daar zou ik de Vlaamse Regering niet van durven verdenken. Ook in dezen ben ik te goeder trouw.

Maar aangezien de minister al heeft kunnen communiceren, zou ik toch graag het antwoord op mijn schriftelijke vraag afwachten. Ik zal dat zo snel mogelijk met de collega’s delen met een stuk taart, met veel plezier.

Ik heb natuurlijk nog één kleine opmerking. Collega Vande Reyde, wat voortschrijdend inzicht betreft: mijn fractie was altijd voorstander van de jobbonus. (Opmerkingen van Maurits Vande Reyde)

Nee, nee, maar er zijn maar drie partijen tussengekomen. Dus ik denk dat de jobbonus belangrijk is. Elke euro waarmee we de werkende Vlaming kunnen versterken, juichen we toe. Ik denk dat het nu vooral een kwestie is van lessen trekken uit dit eerste experiment, om te kijken hoe we werken in de toekomst structureel kunnen laten lonen, en dat als slogan kunnen versterken in Vlaanderen.

De heer Ronse heeft het woord.

Collega Vande Reyde zegt aan collega Verbeurgt dat hij Vooruit niet viseerde met het voortschrijdend inzicht. Had u ons dan geviseerd, collega Vande Reyde? (Opmerkingen van Maurits Vande Reyde)

U viseert iedereen. Oké, oké, we sluiten collega Vande Reyde uit van het schriftelijk antwoord en de vlaai.

Alle gekheid op een stokje, ik denk dat het goed is. Het ideale scenario zou natuurlijk zijn dat de jobbonus automatisch wordt uitbetaald, dat wie er recht op heeft, daar niets voor moet doen, geen rekeningnummer moet bevestigen, tien dagen moet wachten, enzovoort. Ik hoop dat we daar tegen 2070 met de Vlaamse overheid toe in staat zijn. (Gelach)

Dank u wel, collega Ronse. Collega Verbeurgt, ik kijk ook uit naar wanneer u het antwoord met ons zult delen, al dan niet via de krant. (Gelach)

De vragen om uitleg zijn afgehandeld.