Bijna twee weken geleden trok de Vlaamse regering met een stikstofpatstelling het zomerreces in. Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) wilde het stikstofdecreet, met daarin de maatregelen van het stikstofakkoord van maart, laten goedkeuren in de regering. Coalitiepartner CD&V weigerde het licht op groen te zetten zolang er niet meer duidelijkheid was over het milieuonderzoek naar twee essentiële CD&V-eisen (het salderen tussen bedrijven en de versoepeling van vergunningsdrempels). De regering-Jambon trok zonder akkoord de zomer in.
Maar door het Ineos-arrest, waarbij vorige week de vergunning voor de ethaankraker in de Antwerpse haven werd vernietigd, kwam de hele stikstofdiscussie in een nieuwe stroomversnelling. Er gingen stemmen op om versneld in te grijpen.
Daarom komt er nu een opvallend initiatief vanuit het Vlaams Parlement. Fractieleiders Willem-Frederik Schiltz (Open Vld) en Wilfried Vandaele (N-VA) hebben vandaag, met de steun en de handtekening van hun partijvoorzitters Tom Ongena (Open Vld) en Bart De Wever (N-VA), een stikstofdecreet ingediend in het parlement. Volgens de indieners is het voorstel “conform de afspraken gemaakt binnen de Vlaamse regering” en wordt er ook meteen een advies van de Raad van State gevraagd. “Met dit parlementaire initiatief wordt zes tot acht maanden tijd gewonnen en kan de rechtszekerheid versneld worden hersteld”, luidt de redenering.
“Ik neem akte van de beslissing van de collega’s van de N-VA en de Open VLD”, reageert fractieleider Peter Van Rompuy. “Door deze procedurele stap willen zij het advies van de Raad van State versneld verkrijgen over het gehele decreet”, klinkt het. “Eenmaal het advies van de Raad van State binnen is, kunnen de gesprekken in de schoot van de Vlaamse regering hervat worden om zo snel mogelijk te komen tot een juridisch robuust, definitief stikstofdecreet”, aldus Van Rompuy.
Volgens Open VLD en N-VA zal de Vlaamse regering er alles aan doen om de MER zo snel mogelijk op te starten. “Indien uit het MER-onderzoek blijkt dat de twee voorgestelde versoepelingen mogelijk zijn, dan zullen ze finaal worden ingeschreven in het stikstofdecreet”, luidt het.
Niet onbelangrijk: de recente ministeriële instructie van minister van Omgeving Zuhal Demir wordt ingetrokken. Minister Demir nam die (verstrengde) instructie na het uitblijven van een akkoord binnen de regering naar eigen zeggen om een vergunningstop te vermijden. BB en het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) trokken intussen al naar de Raad van State tegen de instructie. Als reden voor de intrekking van de instructie wordt verwezen naar het Ineos-arrest, waarin staat dat er een regelgevend kader (dus een decreet) nodig is voor het beoordelingskader en de verankering van vergunningsdrempels.
In een van de tweets laat CD&V-voorzitter Mahdi weten blij te zijn dat de “verschrikkelijke instructies” van Demir ingetrokken zijn. Verder kan het advies van de Raad van State volgens hem voor “juridische opheldering zorgen”. Hij waarschuwt zijn coalitiepartners om niet op zoek te gaan naar een wisselmeerderheid indien het advies van de Raad van State niet positief zou zijn.
“Dat (advies, red.) moet iedereen afwachten. Indien dat advies negatief is, mag ik veronderstellen dat iedereen in de meerderheid daar ook rekening mee zal houden”, klinkt het. “Chemiereus (Ineos, red.) is niet belangrijker dan noden in kinderopvang en zorg. Ook daar botsen wij soms op een njet. In een normale meerderheid lopen dergelijke trajecten altijd met respect via de regeringspartijen. We zijn bereid om ons daar aan te houden. Hopelijk geldt dat voor iedereen.”
Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) liet vandaag weten dat het doorzet met zijn procedure voor de Raad van State. “Volgende week staan de pleidooien gepland. We willen daar zekerheid krijgen dat de instructie wel degelijk van de baan is”, zegt voorzitter Hendrik Vandamme. De BB reageert voorlopig niet.
Tegelijk buigt ABS zich over het ingediende decreet. “Het belangrijkste voor ons, is dat daarin betere metingen zijn opgenomen. Nu wordt de stikstofuitstoot zeer beperkt gemeten. Zo zijn er nauwelijks of geen metingen bij de speciale beschermingszones. Dat moet preciezer.”
Het is duidelijk dat het Ineos-arrest voor een stroomstoot heeft gezorgd. “Het arrest noopt tot urgent handelen”, zeggen Vandaele en Schiltz. Zij verwijzen ook naar andere grote dossiers zoals de luchthaven van Zaventem. Om een “vergunningsvacuüm” te vermijden, hopen de twee partijen met hun démarche het stikstofdossier gedeblokkeerd te krijgen.
Vooruit
Oppositiepartij Vooruit sluit steun voor het decreet niet uit. “Al maandenlang organiseert deze Vlaamse Regering gewoon de stilstand. Zonder akkoord dreigt een vergunningsstop en dreigt de volledige sector tot een stilstand te komen”, zegt Bruno Tobback (Vooruit). “Vooruit is altijd voor een stikstofdecreet geweest dat duidelijke keuzes maakt tussen wat wel en wat niet kan. Voor ons is het belangrijk dat de principes die wij belangrijk vinden - compensaties voor de boeren en een sprong vooruit op vlak van volksgezondheid en de natuur - erin zitten.”
Fractieleidster Hannelore Goeman beaamt dat: “Een decreet dat daarvoor zorgt, kunnen we ook vanuit de oppositie steunen,” zegt ze.
Groen
Groen-fractieleider Mieke Schauvliege “kijkt met grote ogen” naar de nieuwe wending in de zaak. “De ene ongeziene situatie volgt de andere op in dit dossier. Met in de nieuwste aflevering N-VA en Open VLD die CD&V buitenspel zetten. Qua politiek steekspel kan dat tellen”, zegt ze in een eerste reactie.
Of de demarche van Open VLD en N-VA zal lukken, is voor haar nog onduidelijk. “Als we onze natuur willen redden en onze landbouwers perspectief willen bieden, dan moet de stikstofuitstoot naar beneden. Zo lang dat niet verankerd ligt in een decreet en die reductie dus niet wettelijk afdwingbaar is, zal dit circus blijven duren”, vreest ze. De wettelijke verankering van die reductiedoelstelling is voor de groenen “een absolute voorwaarde om het decreet goed te kunnen keuren.”
Dat het parlement het stikstofdossier met deze noodgreep naar zich toe trekt, is voor Schauvliege een bewijs dat de Vlaamse regering “niet kan besturen”. “Jambon is niet gewoon een zwakke regeringsleider, hij heeft gewoonweg geen regering meer.”
Vlaams Belang vraagt spoedbijeenkomst Vlaams Parlement
Oppositiepartij Vlaams Belang vraagt een spoedzitting van het Vlaams Parlement naar aanleiding van de zet van N-VA en Open Vld. “Er is duidelijk geen Vlaamse regering meer”, zegt Vlaams fractieleider Chris Janssens (Vlaams Belang). “Dit slaat de coalitie definitief aan diggelen. Terwijl ze onze boeren in complete onzekerheid stort, vertrekt de Vlaamse regering nu gezellig op verlof. De regering moet uit reces teruggeroepen worden en het Vlaams Parlement moet in spoed bijeenkomen”, zegt fractieleider Chris Janssens.
Vlaams Belang reageert ook verontwaardigd op de timing van de demarche. “Snel een knuppel in het hoenderhok gooien waar onze boeren het slachtoffer van zijn en dan op verlof vertrekken, wie doet zoiets?”, vult Janssens aan. Ook Vlaams Parlementslid Stefaan Sintobin veroordeelt de gang van zaken. “Het stikstofdecreet zoals het nu voorligt, betekent een ramp voor de Vlaamse landbouw”, zegt hij. “Onze boeren worden met de rug tegen de muur gezet door deze politieke spelletjes.”
