Door de aanhoudende regen in april waren de grondwaterstanden in Vlaanderen even verbeterd. Zo stond het grondwater tot voor kort nog maar in amper 12 procent van de meetplaatsen te laag. “Maar het tij kan snel keren, bijzonder snel”, zegt Matthias Mertens, algemeen directeur van Watercircle. Er was een kortstondige verbetering van de grondwaterstand zichtbaar, maar nu ziet het ernaar uit dat het droge seizoen weer z’n intrede doet. De vreugde is misschien wel eens van korte duur geweest.”
De cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) liegen er niet om: sinds eind april geeft de freatische grondwaterstand, zeg maar de bovenste laag grondwater of de grondwaterspiegel, opnieuw een dalende trend weer. “De meetpunten waar tot voor kort hoge(re) grondwaterstanden werden gemeten, zijn aan het stabiliseren en we krijgen de eerste signalen te zien dat het grondwater weer richting normaal en zelfs lager dan normaal gaat. Neem daarbij de neerslagvoorspellingen van het KMI – met name amper of geen regen tijdens de komende twee weken – en je zal zien dat de situatie snel kan keren op sommige plaatsen.”
Geen vrijblijvende, maar verplichte wateraudit
Hoog tijd dus voor méér actie, meent de sector. Die pleit nu voor verplichte wateraudits bij alle bedrijven die meer dan 500 m3/jaar verbruiken - dat is minstens zeven keer meer dan een doorsnee gezin jaarlijks verbruikt.
“Net zoals je als particulier verplicht wordt om jaarlijks met je wagen naar de keuring te gaan, zouden bedrijven verplicht moeten worden om geregeld een wateraudit uit te voeren”, aldus Matthias Mertens. “Nu wordt het enkel aangeraden, maar de problematiek is te groot om het daarbij te laten. Zeker als je weet dat de industrie jaarlijks goed is voor ongeveer de helft van het totale watergebruik in ons land.”De verplichte wateraudit waar Watercircle op aanstuurt, gaat nog een stap verder dan een zogenaamde waterscan, die de Vlaamse overheid (VLAIO) sinds begin dit jaar gratis aanbiedt aan 300 KMO’s die erom vragen. Een deskundige komt dan langs, waarna er suggesties voor waterbesparing gedaan worden. De sector juicht het initiatief toe, maar het mag een pak verder en sneller gaan, zo luidt het. Bij de audit die de watersector voorstelt, horen ook verregaande technische analyses die resulteren in een concreet plan van aanpak om de infrastructuur te optimaliseren.
“We zijn bijzonder blij dat er initiatieven genomen worden, maar het is vandaag allemaal te vrijblijvend. Daarom kijken we naar het beleid, naar de overheid, om audits te verplichten voor bedrijven”, aldus Mertens. “Het ziet ernaar uit dat we naar het vijfde extreem droge jaar in zes jaar gaan, er is dus een snellere kentering nodig. Dan kan dat niet anders dan via strengere regelgeving en financiële prikkels.”
Kloof tussen wetgeving en praktijk
Verplichten is één iets, maar voor bedrijven die nu wél al spaarzaam met water omgaan is het soms nog een ander paar mouwen. Watercircle deed een rondvraag bij haar leden, waaronder tal van grote waterbedrijven, en de conclusie was unaniem: “De kloof tussen het wetgevend kader en de praktijk is vandaag te groot. Hou het praktisch werkbaar en met voldoende gezond verstand”, klinkt het.
De sector haalt de piste aan om het hemelwater op tal van daken van private en publieke gebouwen efficiënter in te zetten (lees: uitlenen of verkopen) voor naburige bedrijven die water gebruiken voor hun productieproces. Watercircle noemt het een “theoretisch sterk idee dat al langer leeft, maar in de praktijk amper of niet gebeurt omdat het wetgevend kader alsook de financiële stimuli niet sterk genoeg aanwezig zijn”.
“Vele bedrijven melden ons regelmatig technische en theoretische regels die slim watergebruik en -hergebruik in de weg staan”, zegt Mertens. “Als sector willen we inspanningen leveren om onze knowhow nog meer te delen, zeker ook met de overheid die meer dan ooit de waterproblematiek ernstig neemt. De sense of urgency is al groot, maar mag nog groter worden. Want niet vergeten, we zijn één van de meest waterstressrijke gebieden van de OESO-landen.”
