Landbouwgrond open makkelijker dan op eigen overheidsgronden te bebossen

Het was een van de stellige beloftes in het Vlaamse regeerakkoord: ­tegen het einde van de bestuurs­periode in 2024 zou er 4.000 hectare bos bijkomen in Vlaanderen. ­Tegen 2030 werd zelfs 10.000 hectare vooropgesteld. Die doelstelling ligt vandaag ver buiten bereik. Uit cijfers die Vlaams Parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) bij minister van Omgeving Zuhal ­Demir (N-VA) opvroeg, blijkt dat er tegen 2024 naar verwachting 1.344 hectare nieuw bos zal zijn, of amper een derde van de beoogde oppervlakte (zie grafiek).

Volgens de Bosteller, een instrument van de Vlaamse overheid, is er momenteel voor 758 hectare aan bosuitbreiding gedaan. Na het ­lopende plantseizoen zou dat iets meer dan 1.000 hectare zijn, volgend jaar – in het laatste plantseizoen van de regeerperiode – ligt er 261 hectare te wachten om bebost te worden. Of samen dus 1.344 hectare. Volgens Mieke Schauvliege is het bijgevolg ‘onmogelijk’ dat de doelstelling van 4.000 hectare nog gehaald wordt.

Het kabinet van minister Demir noemt de conclusie van Groen ‘voorbarig’. ‘We zullen zeker niet stranden op 1.344 hectare. In de lente van volgend jaar worden die aangevuld met een grote hoeveelheid gronden’, laat woordvoerster Katrien Smet weten. ‘Het doel halen zal moeilijk worden, maar we geven niet op. Bebossing blijft een prioriteit.’ Wat de omvang van die nieuwe gronden is, kon de woordvoerster niet meedelen.

Het valt Groen op dat de Vlaamse overheid zelf niet altijd het goede voorbeeld geeft. Bij de lancering van de bosuitbreidingsplannen in 2020 was er bijna 4.000 hectare aan potentiële gronden gevonden in eigendom van de overheid. Die werden als laaghangend fruit beschouwd, want de terreinen hoefden niet aangekocht te worden. ‘Maar hoewel ze voorhanden zijn, lukt het niet die gronden te bebossen’, stelt Schauvliege vast.

Demir zei eerder dat de Vlaamse overheid vaart maakt, maar dat het de andere spelers zijn die achterop blijven, de lokale besturen op kop. Nu blijkt dat ook Vlaamse instanties er geen haast mee maken. De diensten die onder de bevoegdheid van Demir vallen (het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vlaamse Landmaatschappij) hebben redelijk hun best gedaan.

Bij de Vlaamse Waterweg en bij het Agentschap Wegen en Verkeer staat de teller nog op nul. Vreemd, want bij de start van de bosplannen in 2020 was hun een groot potentieel toegedicht van respectievelijk 783 en 549 hectare.

De woordvoerster van Demir geeft toe dat ‘sommige Vlaamse overheidsdiensten terughoudend zijn’. ’Vanuit hun perspectief hebben we daar begrip voor. Zij reserveren de meest geschikte gronden in groene bestemmingen of beschermde natuur liever voor hun toekomstige compensaties.’

Minister van Openbare Werken en Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD), bevoegd voor beide instanties, stelt bij monde van woordvoerster Kim Vandenbroucke de cijfers bij. ‘Volgens de meest recente gegevens komt er 430 hectare bij de Vlaamse Waterweg en 223 hectare bij Wegen en Verkeer in aanmerking. Maar dat gaat om een theoretische oefening. In de praktijk is bebossen niet altijd haalbaar.’

In overstromingsgevoelig gebied bijvoorbeeld lukt het vaak niet, net zomin als op een winterdijk, die door bomen instabiel kan worden. Andere gronden zijn dan weer gereserveerd voor infrastructuurprojecten of liggen vlak bij een luchthaven, waardoor bebossing er met de veiligheidseisen kan botsen.

In een parlementscommissie heeft minister Peeters gezegd dat de Vlaamse Waterweg 14 hectare gereserveerd had voor bebossing, na een actie van de ngo Bos+ in Oudenaarde. ‘Die 14 hectare is een zwaktebod’, oordeelt Bert De Somviele van Bos+. ‘Een instantie die als een van de grootgrondbezitters van de Vlaamse overheid beschouwd wordt, zou meer moeten doen. Ze kunnen niet doof blijven voor de maatschappelijke vraag naar meer bos. Het stemt ook tot nadenken als zij honderden hectaren vrijhouden voor compensatie. Dat betekent dat ze die zullen gebruiken om ontbossing elders mee goed te maken. Bosuitbreiding is dat niet.’Vlaanderen bebossen blijkt voor Demir moeilijker dan beloofd
4.000 hectare bos erbij tegen 2024, zoals minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) beloofd had? Lukt nooit, concludeert Groen uit de jongste cijfers. Opvallend: de gronden die bij de Vlaamse overheid voorhanden zijn, blijken vaak ‘onbebosbaar’.