Ongeveer een derde tot 40% van het gas dat in Europa geleverd wordt, is afkomstig van Rusland. Dit is goed voor 155 miljard kubieke meters gas of 1514 TWh aan energie per jaar. Met als gevolg stegen de Europese aardgasprijzen in december al tot 180 €/MWh wanneer de eerste dreigingen over een conflict duidelijk werden. De vrees is namelijk dat de spreekwoordelijke gaskraan wordt dichtgedraaid. Dit kan een nefaste impact hebben op de Europese economie. Sinds de inval op 24 februari varieerde de aardgasprijs tussen de 95 en 160 €/MWh. Op dit moment blijft Rusland nog aardgas leveren aan Europa.
De sterke afhankelijkheid en hoge prijzen doen de vraag naar lokale gasbronnen stijgen. De Europese Commissie lanceerde begin maart een productietarget van 35 miljard m³ biomethaan tegen 2030, goed om 20% van het Russisch aardgas te vervangen. Alle lidstaten zullen een bijdrage moeten leveren om dit target te halen. In vergelijking met onze buurlanden en Wallonië, hinkt Vlaanderen achterop wat betreft biomethaanproductie. Eind 2021 waren slechts twee installaties actief. Daarnaast zijn er meer dan 80 andere installaties die het biogas rechtstreeks via een warmtekrachtkoppeling of boiler valoriseren om op het bedrijf elektriciteit en warmte te produceren. De hele biogassector leverde in 2020 nog 859 GWh aan elektriciteit en 1130 GWh aan warmte. De omschakeling van biogas-WKK’s naar biomethaaninjectie is een interessante piste voor de herwaardering van bestaande biogasinstallaties en kan voor een snelle toename van biomethaan in Vlaanderen zorgen.
De huidige biogassector staat immers onder druk. Om de rendabiliteit van het huidige bestand aan vergisters te verzekeren, worden deze installaties ondersteunt met operationele subsidies. Biogasinstallaties ontvangen groenestroomcertificaten (GSC) voor de productie van hernieuwbare elektriciteit uit biogas en warmte-krachtcertificaten (WKC) voor de primaire energiebesparing door de gelijktijdige opwekking van warmte. Deze steun is echter eindig. De steunduur van GSC varieert van tien tot twintig jaar, afhankelijk van de startdatum van het biogasproject. Wanneer de subsidies wegvallen, moet het businessmodel van het biogasproject opnieuw geëvalueerd worden.
Biogas-E maakte daarom een simulatie van de groenestroomproductie tussen de periode 2021 en 2030 op basis van een sectorbevraging. Voor elke installatie die anno 2021 energie leverde, werd de operationele steunperiode geëvalueerd. De aanbouw van nieuwe installaties werd niet in rekening gebracht. Installaties die hun einddatum overschreden, werden verondersteld te stoppen waardoor de groene stroomproductie wegviel, tenzij anders aangegeven door de biogasuitbater. Uit de resultaten blijkt dat 70% van de groene stroom kan wegvallen tegen 2030.
De uitfasering van deze productiecapaciteit is te vermijden door opportuniteiten te creëren voor biogasinstallaties, ook na afloop van de steunduur. De omschakeling van biogas-WKK naar biomethaaninjectie is een interessante optie nu de vraag naar lokale en duurzame gasproductie toeneemt. Slechts beperkte investeringen zijn vereist voor het retrofitten van een biogas- naar biomethaaninstallatie. Deze conversie werd gesimuleerd door Biogas-E. Tegen 2030 kan een biomethaanproductie bereikt worden van 1377 GWh, met de sterkste stijging tussen 2023 en 2024.
De belangrijkste conclusie van deze studie is dat heel wat bestaande biogasinstallaties in Vlaanderen zullen stoppen tegen 2030, omdat hun steunperiode afloopt en er geen valabele alternatieven zijn. De conversie van biogas-WKK naar biomethaan biedt echter interessante opportuniteiten, zeker bij hogere gasprijzen en de zoektocht naar alternatieven voor Russisch gas. De bestaande biogasinstallaties kunnen voor een snelle stijging van de biomethaanproductie zorgen tegen 2030, tegen een beperkte investeringskost.
