Europees kader voor koolstoflandbouw

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Vandenhove heeft het woord.

De Europese Unie heeft de resultaten van een studie naar ‘carbon farming’ bekendgemaakt. In de studie worden de belangrijkste uitdagingen, trade-offs en ontwerpopties onderzocht. Het onderzoek wijst op het feit dat koolstoflandbouw een belangrijke bijdrage kan leveren aan de strijd tegen de klimaatopwarming. Zo wordt in het onderzoek voorgesteld om eerst op lokaal niveau proefinitiatieven op te starten, waarna deze praktijken opgeschaald kunnen worden.

De Europese Commissie wil op basis van het onderzoek een koolstoflandbouwinitiatief lanceren waarbinnen ‘carbon farming’ een verdienmodel voor landbouwers kan worden Landbouwpraktijken die CO2 uit de lucht halen, dragen immers bij aan een klimaatneutrale samenleving, en daar moeten landbouwers voor beloond worden. De Commissie is van plan om een regelgevend kader te ontwikkelen voor de certificering van koolstoflandbouw.

Koolstoflandbouw is ook een belangrijk deel van het Vlaams Energie- en Klimaatplan voor de komende periode. Er lopen in Vlaanderen dan ook al een hele reeks projecten daarrond.

Is het mogelijk om een overzicht te geven van alle projecten die momenteel lopen? Wat zijn de resultaten ervan? Als dat te gedetailleerd zou zijn, mag u het antwoord ook schriftelijk overmaken. Hoe sluit het Vlaamse beleid met betrekking tot koolstoflandbouw aan bij het kader dat Europees zal worden gecreëerd? Wordt ondersteuning voor koolstoflandbouw in de vorm van ecoschema’s ook opgenomen in het Vlaams strategisch plan voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid? Ik denk dat we rond het gegeven van de koolstoflandbouw een realistisch beeld moeten scheppen om te kijken wat de mogelijkheden zijn voor de landbouwers die eraan willen participeren.

Minister Crevits heeft het woord.

Ik ben benieuwd welke dieren collega Vandenhove in de tuin zitten heeft.

Heel veel vogels.

Het klonk bij wijlen als een vogel, maar op andere momenten als iets anders. Ik was niet helemaal zeker.

En een paar vissen in hun vijver, vandaar dat ik ook een vraag over de zeevisserij gesteld heb. (Gelach)

De zee loopt tot in Sint-Truiden.

Collega Vandenhove, zoals u aanhaalt, zijn een aantal projecten lopende of in voorbereiding inzake koolstoflandbouw. Mijn administratie is, net als de lokale overheden, onderzoeksinstellingen en de sector zelf, actief betrokken hierin. Het koolstoflandbouwinitiatief van de Europese Commissie wordt in de tweede helft van dit jaar verwacht. Het is dus nog even wachten daarop. Ik zal via het secretariaat van de commissie een uitgebreid overzicht laten bezorgen, want dat zou ons hier te ver leiden. U hebt zelf ook voorgesteld om het aanvullend te bezorgen.

Ik ga wel graag in op het project dat het departement en het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) bij de Europese Commissie hebben ingediend, met als bedoeling om in Vlaanderen tot een geïntegreerde aanpak te komen. Zij zullen de mogelijkheden verkennen om een actieplatform voor koolstoflandbouw in Vlaanderen op te richten, dat inzet op het ontwerpen en ontwikkelen van een informatiesysteem met satellietbeelden om koolstoflandbouwacties te registreren en te monitoren.

Het project wil met een brede range aan stakeholders dus een visie ontwikkelen over hoe koolstoflandbouw kan worden georganiseerd in Vlaanderen, wie daarvoor nodig is en welke stappen daarvoor moeten worden ondernomen. Dat moet toelaten dat toekomstige projecten, privaat of publiek, dezelfde certificeringsregels hanteren en eenzelfde wetenschappelijke basis kennen. Door de rol van diverse spelers beter te definiëren, zal ook een bredere en betere samenwerking mogelijk zijn en zal het doel van een brede rol van ‘carbon farming’ sneller bereikt worden, via dat langetermijnactieplatform. Als het project geselecteerd wordt, kan het in september van start gaan.

Koolstoflandbouw heeft ook zijn plaats bij de uitwerking van de ecoregelingen in het Vlaams strategisch GLB-plan (gemeenschappelijk landbouwbeleid). We zullen daarbij zowel aandacht besteden aan de opbouw van organische koolstof onder blijvend grasland als aan het verhogen van het organische koolstofgehalte in bouwlandpercelen. Daarnaast onderzoek ik ook de steunmogelijkheden voor de aanleg en het onderhoud van agroforestrysystemen en de betoelaging van niet-productieve investeringen.

En er komt dus ook nog een bijlage, collega Vandenhove.

De heer Vandenhove heeft het woord.

Bedankt voor uw antwoord, minister. Het is inderdaad belangrijk dat we deze piste maximaal proberen te onderzoeken en te ontwikkelen in Vlaanderen, maar dan moet het natuurlijk vanuit een realistisch perspectief.

We hebben het in deze commissie al heel vaak gehad over alternatieve verdienmodellen. Als er in de toekomst nog vragen gesteld worden en debatten gevoerd worden rond die alternatieve verdienmodellen, moeten we de verdere ontwikkeling van die ‘carbon farming’ daar zeker en vast in meenemen. Want de initiatieven die we op dat vlak concreet kunnen omzetten, zijn een dubbelslag. Enerzijds is het goed voor de betrokken landbouwer, en anderzijds voor heel de problematiek van het CO2 en het klimaat.

Ik kijk uit naar de inspanningen die Vlaanderen op dat vlak verder zal zetten en hoe concreet we dat kunnen maken voor onze landbouwsector.

De heer Steenwegen heeft het woord.

Collega Vandenhove, uw vogels zijn halsbandparkieten. Dat is een exoot die ondertussen ook Sint-Truiden bereikt heeft, denk ik.

Inderdaad.

Minister, ik heb nog een bijkomende vraag. Er zijn rond koolstoflandbouw ook al private initiatieven. Er zijn al systemen die men probeert op te zetten, waarbij men probeert om een markt te creëren waar boeren kunnen instappen. Die kunnen op die manier ook een soort compensatie zijn voor mensen die nog koolstof uitstoten en die zo proberen hun koolstofuitstoot te compenseren. In hoeverre wordt er ook gekeken naar dat soort private initiatieven?

Onderzoek is natuurlijk goed en waarschijnlijk ook nodig, om daar goede platformen rond op te zetten, maar ik heb het gevoel dat er op dit moment meer vaart gemaakt wordt via de privé. Hebt u kennis van zulke privéinitiatieven en bent u bereid om die mee te nemen in het verder ontplooien van een strategie rond koolstoflandbouw?

We kunnen ons inderdaad spiegelen aan de goede voorbeelden uit Nederland. Als er goede voorbeelden zijn, kunnen we die ook wel gebruiken. We moeten het warm water niet opnieuw uitvinden.

We hebben natuurlijk de koolstofmogelijkheden in onze traditionele landbouw, maar er zijn misschien ook nieuwe opportuniteiten die zich aandienen. We lezen ook het een en ander over algen en dergelijke meer. Mijn vraag is dus om de scope waar mogelijk te verruimen, om op die manier misschien ook een verbreding te kunnen realiseren.

Minister Crevits heeft het woord.

Bedankt, collega’s, ook voor de aanvullende opmerkingen en vragen. Het klopt, collega Vandenhove, dat de inspanningen die boeren leveren op het vlak van koolstofopslag, ook een verdienmodel kunnen betekenen. Dat kan een verdienmodel betekenen met steun of met private werking.

De private initiatieven waar u naar verwijst, collega Steenwegen, bestaan absoluut en we kennen die, zeker ook internationaal. Die kunnen zeker als inspiratie dienen. Ik kan trouwens bevestigen dat in het project waar ILVO en het departement samen op inzetten, rekening gehouden wordt met de private initiatieven die bestaan. Het is met andere woorden de bedoeling om met de brede groep stakeholders hier heel concreet mee aan de slag te gaan in Vlaanderen.

We willen ervoor zorgen dat de inspanningen van de boeren ook op hun rekening gebracht worden. Landbouwers compenseren bijvoorbeeld hun eigen methaanuitstoot. Ik vind dat ze daar ook erkend voor mogen worden als ze dat doen. We houden daar dus rekening mee. Meer zelfs, ik zou daar ook een turbo op willen zetten, zodra we de resultaten van het project van ILVO en het departement hebben.

En zoals beloofd, collega Vandenhove, wordt de lijst met projecten schriftelijk bezorgd.

De heer Vandenhove heeft het woord.

Bedankt voor het antwoord, minister. Dank ook aan de collega’s die nog tussengekomen zijn.

Dit is inderdaad een evolutie die we goed moeten opvolgen. We moeten kijken welke mogelijkheden we daarin hebben voor Vlaanderen, zowel op het vlak van klimaat als voor de betrokken landbouwers.

De vraag om uitleg is afgehandeld.