Mountainbiken in de natuur

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister, als minister van Leefmilieu en Toerisme weet u hoe belangrijk het is om te kunnen recreëren in de natuur. Mijn vraag is ingegeven door verschillende bezorgde e-mails en berichten die ik de laatste weken en maanden ontvangen heb over heel wat conflicten die zich voordoen omtrent mountainbiken in de natuur. Er stonden ook heel wat berichten in krantenartikelen, en vandaar mijn vraag aan u, minister.

Ik denk dat het belangrijk is, en dat u dat ook deelt, dat er gemountainbiket kan worden in onze prachtige natuur, maar dat we moeten zorgen dat de conflicten opgelost kunnen worden, zodanig dat er nog voldoende mountainbikeparcours ter beschikking zijn.

Minister, bent u op de hoogte van de problemen die zich stellen op het terrein, waardoor mountainbikers steeds moeilijker hun sport kunnen beoefenen in natuurgebieden? Hoe kunnen die problemen aangepakt worden?

Is daarover overleg geweest met het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en de terreinbeherende verenigingen? Is er ook overleg geweest met de minister, bevoegd voor de sport, en wat is de uitkomst van dit gesprek? Er was aangekondigd dat er een overleg zou zijn naar aanleiding van een vorige vraag.

Welke bijkomende acties of investeringen plant u om voldoende plaats en ruimte te maken voor de mountainbikers in onze vele mooie natuurgebieden? Hoe kunnen discussies vermeden worden?

Hoe kunnen ook lokaal initiatieven genomen worden voor bijvoorbeeld ook crossterreinen. Je hebt verschillende soorten mountainbike; er is ook vraag naar echte crossterreinen, voor alle duidelijkheid: voor mountainbike, niet voor motorcross.

Hoe kan er beter gecommuniceerd en gesensibiliseerd worden, zodanig dat iedereen daar beter van wordt?

Minister, ik kijk uit naar uw antwoord. 

Minister Demir heeft het woord.

Dank u wel collega, het is inderdaad een heel actueel thema. Met de coronacrisis zijn heel wat recreanten, wandelaars, joggers, fietsers, mountainbikers ook allemaal de natuurgebieden, de bossen in gedoken. Dat is op zich wel goed nieuws. Maar ik krijg ook mails dat dat niet overal even vlot gaat.

Er is overleg geweest met het kabinet van minister Ben Weyts. Hij deelde ook in de commissie mee dat er momenteel 183 bewegwijzerde mountainbikeroutes in meer dan 200 gemeenten zijn, goed voor een totaal van 8000 kilometer. We zijn aan het bekijken hoe we dit netwerk nog verder kunnen uitbouwen op plaatsen die daarvoor geschikt zijn. Op dit moment zijn we de oefening aan het doen. Want je had natuurlijk ook wel mountainbikers die op plaatsen waren waar het niet kon. Ik denk dat we nu de oefening moeten maken hoe we het netwerk dat vandaag bestaat, verder kunnen uitbouwen. Daar zijn wij met het kabinet mee bezig. Daar zal natuurlijk dan ook een opdracht gaan naar het ANB en de terreinbeheerder, de verenigingen om daar een totaalvisie voor te maken. Daar kom ik later in het jaar nog op terug. 

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister, ik ben blij dat u de conflicten wilt oplossen en wilt kijken hoe er nog beter gecommuniceerd kan worden, maar misschien ook hoe er een betere verstandhouding op het terrein kan zijn. Ik hoop dat dat snel kan gebeuren, want het is een problematiek die zich meer en meer stelt. Ik heb ook al ervaren dat het vaak plaatsgebonden is dat er conflicten ontstaan, het wordt dan steeds scherper tussen verschillende groepen lokaal. Ik denk dat het heel belangrijk is om daar goed in gesprek te gaan en toch te zorgen dat die hobby kan worden uitgeoefend, uiteraard met respect voor de natuur. Als we op die manier de natuur kunnen laten beleven, is dat goed voor het draagvlak voor de investeringen in de natuur en is dat ook goed voor onze gezondheid en het toerisme.

Sommige vragen zijn niet honderd procent beantwoord, maar ik geloof in uw engagement om er iets aan te doen. Ik kijk uit dat u hiervoor snel met heel concrete acties op de proppen komt.

De heer Ceyssens heeft het woord.

Dank u wel, voorzitter. Als ik hoor zeggen dat u een fervent mountainbiker bent, voorzitter, nodig ik u uit om ook in de achtertuin van de minister trouwens, een van de mooiste mountainbikegemeentes van Vlaanderen, zeker eens de routes te komen verkennen.

Minister, ik zou toch een pleidooi willen houden. Ik heb altijd gepleit voor zoveel mogelijk toegankelijke natuur, en ik denk dat we ook pas draagvlak voor natuur krijgen bij mensen, als ze er zelf van kunnen genieten. Laat mountainbike nu ook een van die manieren zijn om op een gezonde manier te kunnen genieten van de prachtige natuur.

Ik denk dat we vooral ook moeten opletten.

Op een bepaald moment heb ik een kritisch krantenartikel over mountainbikers gelezen. De week nadien stond er een reactie met de vraag of sommige mensen dan beschermd zijn. Ik denk dat we er vooral op moeten letten de groepen in de natuur niet tegen elkaar op te zetten. Misschien moeten we af en toe veeleer sensibiliseren en pleiten voor hoffelijkheid tegenover elkaar. We moeten op een gewone, normale manier van de natuur genieten in plaats van alles in regeltjes te gieten en altijd naar de andere groep als schuldigen te kijken.

Minister, als u nog middelen voor sensibilisering in verband met hoffelijkheid in onze natuurgebieden hebt, zou dat ons al een heel stuk op weg helpen.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Voorzitter, het zal u niet verwonderen dat ik ook heel graag op de mountainbike kruip. We weten dat mountainbiken het plezantst is als we offroad over een leuke, afwisselende route kunnen mountainbiken. Ik zou ervoor willen pleiten niet alle routes in onze natuurgebieden te leggen, maar net de afwisseling tussen landschappen te stimuleren en leuke lussen en verbindingen proberen te realiseren.

Ik kijk dan naar alle landeigenaars, waaronder ook de landbouwers. Ik merk in de praktijk, bijvoorbeeld in mijn eigen gemeente, dat die gesprekken niet altijd evident zijn. Naast het stimuleren van het mountainbiken in natuurgebieden, waarbij we moeten opletten dat het er niet te druk wordt en dat we niet met te veel op hetzelfde plekje rondlopen, moeten we recreatieve, interessante lussen stimuleren. De andere landeigenaars staan dan ook mee in voor het openstellen en creëren van die routes. Als we het in de natuurgebieden en op de mountainbike plezant en aangenaam willen houden, is dat essentieel.

De heer De Bruyn heeft het woord.

Voorzitter, deze thematiek is gekend in het Hageland, waar het, tussen aanhalingstekens, vechten is om op een aangename, ontspannen manier aanwezig te kunnen zijn in de natuur, die hier nog bijzonder mooi is en het beleven waard is. De perceptie van de gebruikers komt niet altijd overeen met de realiteit. Ik zal het even verduidelijken. Wie door een open landschap fietst en geen vuil achterlaat, denkt dat hij ook geen schade veroorzaakt. De meeste partners waarmee ik lokaal rond de tafel zit, zijn zich er heel goed van bewust dat het natuurlijk veel complexer is. Dit maakt het vinden van een oplossing niet gemakkelijker, want die ene fietser maakt misschien het verschil niet, maar die 999 fietsers die nadien langs hetzelfde traject willen fietsen, maken soms het verschil. Het blijft zoeken naar een moeizaam evenwicht. Er is gesuggereerd na te gaan of ook andere routes in gebruik kunnen worden genomen, zodat de natuurbeleving en de buitensporten kunnen worden versterkt en we op een gezonde manier met een gezonde hobby bezig kunnen zijn.

Minister, er zijn geen tovermiddelen, ook het sensibiliseren niet, hoe belangrijk het ook moge zijn. Ik roep u op om dit vooral te blijven doen. Het gezond verstand is een mooi principe, maar kennis van zaken in verband met de kwetsbaarheid en het draagvlak van onze natuurgebieden is essentieel. Indien u tools voor het lokaal overleg kunt aanreiken, zou dat meer dan welkom zijn. Het is mijn overtuiging dat we deze thematiek lokaal moeten proberen te regelen.

De heer Tobback heeft het woord.

Voorzitter, ik wil me in grote mate bij de twee vorige sprekers aansluiten. We moeten er namelijk oog voor hebben dat de weinige natuurgebieden die we hebben op dit ogenblik in sterke mate worden overbevraagd. Als we met zijn allen om dat morzeltje grond in dat ene natuurgebied vechten, zal dat er enkel toe leiden dat er geen natuurgebied meer is en dat het natuurgebied zijn eerste functie, de bescherming van de biodiversiteit en dergelijke, volkomen verliest.

Terwijl er hoe dan ook in Vlaanderen – ik ken, net als collega De Bruyn het Hageland vrij goed, ook van op de fiets – bijzonder veel ruimte is die bijzonder goed kan worden gebruikt voor het mountainbiken en voor andere recreatieve bezigheden zonder dat ze zeldzame en bedreigde natuurwaarden beschadigen. Het grote voordeel van mountainbiken is dat het heel vaak gebeurt op bepijlde paden en dat er organisaties en federaties bij betrokken zijn.

Minister, het kan misschien nuttig zijn dat er een goed overleg komt en dat men probeert om bij het bepijlen en organiseren van routes maximaal alternatieven te zoeken, veeleer dan proberen te vechten voor die paar vierkante meter grond die we hebben en waar we liever niet hebben dat er grote groepen door komen walsen, want dan gaat er weer een hele hoop investering verloren.

De heer Pieters heeft het woord.

Ik wil niet zover gaan als collega Ceyssens, want als we te veel reclame maken voor de goede omstandigheden voor de mountainbikeroutes, dan zal het hier ook overbevolkt zijn. Desalniettemin is het een zeer mooie sport en dat stimuleren we ook.

Toegankelijkheid is een zaak. We hebben toch nog altijd behoorlijk wat natuur, maar ook die natuur is ingedeeld. Dat wil zeggen dat verschillende natuurgebieden niet toegankelijk zijn, ook niet voor mountainbikers. Dan wordt het beperkt om dat allemaal samen op die beperkte oppervlakte te doen. Wederzijds respect werkt altijd het beste. Als er gescheiden routes zijn voor mountainbikers en wandelaars, dan is dat gemakkelijker te bewerkstelligen.

Te veel richtlijnen is ook niet echt bevorderlijk. Je gaat er net om je te ontspannen en als je dan al die richtlijnen moet volgen, dan weet ik niet in welke mate er een fatsoenlijk evenwicht is tussen ontspannen en de zaken goed opvolgen. Misschien is het beter om alternatieven en meer mogelijkheden te bieden, waardoor de belasting op de natuur enigszins in de hand te houden is. Die moeilijke taak ligt dan ook in de handen van de minister.

Minister Demir heeft het woord.

Op sensibiliseren, hoffelijkheid en verdraagzaamheid zet het ANB sowieso in. We hebben met Sport Vlaanderen afgesproken dat we in het voorjaar met een speciale campagne de aandacht zullen vestigen op een hoffelijke omgang tussen verschillende categorieën van recreanten. In sommige gevallen lijkt het alsof men verschillende mensen tegen elkaar opzet. Het is goed dat we in het voorjaar samen met Sport Vlaanderen een goede sensibiliseringscampagne opstarten.

Collega Tobback, ik deel uw zorg dat er meer natuur moet bijkomen. Inderdaad, hoe meer mensen, hoe meer nood aan recreatie en natuur in het ruime Vlaamse landschap. We maken daar werk van. Gisteren is ook de oproep voor nationale parken en landschapsparken vertrokken. Ik heb gezien dat er heel wat aanvragen zijn, een stuk of 24, die van onderuit komen. Dat is allemaal positief.

We zijn met het kabinet ook de opdracht aan het bekijken om te mountainbiken in natuurgebieden en na te gaan welke netwerken we kunnen versterken. We moeten ook kijken naar verschillende veldweggetjes die ook heel tof en heel geschikt zijn om te mountainbiken.

Maar ik moet vaststellen dat er daarvan helaas de laatste jaren heel wat verdwenen zijn, ondanks de bescherming die ze eigenlijk wel genieten. Het is ook aan de lokale besturen om dit netwerk van lokale veldwegen te beschermen en open te houden. Hoe meer paden, hoe meer ruimte natuurlijk.

Collega Pieters, ik wil toch even benadrukken dat slechts weinig natuur in Vlaanderen afgesloten is. Bij al onze beheerplannen, zowel bij het ANB als bij verenigingen zoals Natuurpunt, zit er altijd een toegankelijkheidsregeling. We proberen daar echt de nodige aandacht voor te hebben. In verband met ecologische draagkracht kan het misschien zijn dat er hier en daar een gebied niet toegankelijk is, maar in het algemeen is toegankelijkheid wel de regel.

Ik neem ook de suggestie mee van collega Tobback, om met de verschillende partners aan tafel te zitten.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Dank u wel, minister. Ik ben blij dat alle collega’s ook de bezorgdheid delen dat er voldoende ruimte moet zijn om te kunnen mountainbiken, en dat er ook een aantal misverstanden en conflicten moeten kunnen worden opgelost door goede verstandhouding, goede communicatie en goede afspraken die gemaakt worden.

Er zijn hier een aantal zaken die door elkaar worden gehaald, denk ik, ten eerste het conflict met andere recreanten. Dat is er zeker, ook door de toenemende populariteit van onze natuurgebieden, en het feit dat we die natuurgebieden toegankelijker hebben gemaakt.

Maar ten tweede – en dat was eigenlijk de problematiek die ik wou aankaarten, die vrij recent is en aanleiding gegeven heeft tot heel wat reactie – is er het feit dat er plotseling een aantal routes onderbroken werden. Er mocht plots geen gebruik meer van gemaakt worden door het Agentschap Natuur en Bos, of door terreinbeherende verenigingen. Dat is een andere problematiek dan de eerste die genoemd is. Het is allebei belangrijk, en het is goed, minister, dat u daarnet hebt aangekondigd in te gaan op mijn vraag om bijkomend overleg te plegen en alle betrokken actoren rond de tafel te brengen, samen te werken met Sport Vlaanderen, en ervoor te zorgen dat die conflicten worden opgelost, want daar wordt niemand beter van. We kijken uit naar het resultaat van dat overleg, minister. 

De vraag om uitleg is afgehandeld.