Na enkele warme dagen eind juli, krijgen de fruitplantages in Haspengouw nu een hittegolf over zich heen. De omvang van de schade door de zonneverbranding van het fruit wordt dag na dag duidelijker. Bij de appels loopt het schadeverlies afhankelijk van de variëteit al op tot 20 à 30% van de oogst, al naargelang de ligging van het perceel. Het ergst getroffen zijn de plantages die naar het westen zijn gericht daar is verbranding meer de regel dan de uitzondering. Ook de peren werden niet gespaard. Het ergst getroffen is de variëteit Doyenne du Comice. Bij de Conference is er ook meer en meer schade, zeker na de nu nog komende extreme hitte.
Het Proefcentrum voor Fruitteelt in Kerkom volgt de situatie van uur tot uur op. “De hoogst geregistreerde temperatuur die wij einde juli hebben opgemeten was 55 graden op de bomen”, zegt directeur Jef Vercammen. “En met de aangekondigde hoge temperaturen in de komende dagen zal het er vast niet op verbeteren. De vooruitzichten zijn niet goed voor de vruchten. Er is een tekort aan vocht en grondwater, de dauw zou ’s morgens voor wat afkoeling kunnen zorgen, maar ook dat is er niet bij. Het enige wat de fruitboeren kunnen doen is even het gras tussen de bomen niet maaien. Het is dan ook bang afwachten tot na de hittegolf om de exacte schade op te meten.” Het is bovendien al het tweede jaar op rij dat er schade is door de hitte.
In 2019 werd o.a. de extreme hitte en zonnebrand erkend als landbouwramp. Het indienen van de opgemaakte schadedossiers is nog niet lang geleden afgesloten, nu moeten ze nog uitbetaald worden.
Sinds 2020 is de brede weersverzekering een feit: boeren moesten zich dit jaar voor minstens 25% verzekeren om bij een eventuele erkenning ook nog van het Rampenfonds (voor de niet verzekerde teelten) te kunnen genieten.
Fruittelers hebben zich massaal verzekerd, maar nu geconstateerd wordt dat de zogenaamde brede weersverzekering voor het weersfenomeen 'hitte/hevige zonneschijn (en zonnebrand)' niet tussenkomt, zullen we opnieuw het Rampenfonds moeten aanspreken om dit als ramp te erkennen. Het Rampenfonds komt nl. tussen voor de teelten waarvoor men zich niet kan verzekeren. Vandaar de oproep aan experten en gemeenten om massaal melding van schade te doen aan het Rampenfonds.
Bedenkingen
Een 'gedeeltelijke' bescherming tegen grillen van de natuur zijn hagelnetten. Maar dat is voor de meeste fruitboeren niet betaalbaar, laat staan rendabel. “De kostprijs loopt al snel op tot 25.000 euro per hectare en met de huidige winstmarges is dit niet haalbaar. Het is een ramp als je ziet dat door deze klimatologische veranderingen een groot deel van je inkomen in rook opgaat en dat enkele weken voor de pluk. Vooral het mooist gekleurde fruit dat aan de buitenkant hangt, is verloren. De pluk van de conference gaat reeds van start, met deze temperaturen zal het rijpen nog sneller gaan.
Hopelijk blijven wij gespaard van verstrengde coronamaatregelen en komt de komst van onze seizoenarbeiders niet in gevaar. Dit zou de doodsteek betekenen voor heel wat collega’s”, meent Billen. “Ik was nooit een ‘believer’ van klimaatverandering. Maar ik stel nu met mijn eigen ogen vast dat ons bedrijf al voor het tiende jaar op rij getroffen wordt door storm, hagelschade, hitte...”
A propos de Coronatest per seizoenarbeider kost een kleine 60 euro, uitgevoerd door CLB Externe Preventie (die in het weekend niet werkt!).
Droogte en hitte in akker- en tuinbouw
Te velde krijgen ook alle gewassen een zware klop: de (geaccumulerde) droogte - nu reeds het vierde jaar op rij - en dagen aan één stuk hevige zonneschijn erbovenop, schrijnend!
Vergeten we niet wie zorgt voor het eten op de plank in deze moeilijke Corona crisisperiode, laat de boeren ook leven.
Sofie Scherpereel - Landbouwexpert / HBvL
