Analyse van het klimaatbeleid door onderzoekers van de KU Leuven

De heer Pieters heeft het woord.

Minister, iedereen moest mee met de klimaathysterie, of het nu de media, de politiek of de wetenschap betrof. ‘An inconvenient truth’, het is een op wetenschappen gebaseerde waarheid een consensus.

Voor het weekend hebben we naar aanleiding van het autosalon het bericht gekregen van hoe de wagens uit de test zijn gekomen en dat bleek heel anders te zijn. Destijds heeft men de diesel gebannen en die komt er nu veel beter uit dan men had gedacht.

Na het weekend was er ook een artikel over een groep van elf KU Leuven-professoren, experts in diverse sectoren, en zij geven aan dat wat nu naar buiten komt toch niet allemaal zo goed is. Het is lang zo geweest dat wetenschappers niet te veel naar die rechtse kant moesten gaan of naar de ontkenning van het klimaat, want het was een bedreiging voor hun carrière, het was moeilijk. Stilaan gaat dat de andere kant uit. De wetenschappers willen in groep op een andere manier naar buiten komen.

Minister Demir, gaat u dat verkocht blijven krijgen aan de bevolking? Er komt nu een andere zienswijze op heel het klimaatgebeuren. Even voor de duidelijkheid, wij zijn geen klimaatontkenners, klimaat is niet hetzelfde als milieu. Wij zijn wel voor een gedegen milieu. (Applaus bij het Vlaams Belang)

Minister Demir heeft het woord.

Het onderzoek van de KU Leuven-professoren waar u naar verwijst, is het rapport van Metaforum. Het rapport is ons ondertussen bekend. U vraagt hoe ik dat verkocht ga krijgen. Door een goed beleid te voeren, een beleid waarover we altijd hebben gecommuniceerd en dat wordt vertaald in het Vlaams klimaat- een energieplan, haalbaar en betaalbaar. Het antwoord van die elf professoren op de uitdaging van het klimaat is gestoeld op drie principes, waarin wij ons met alle coalitiepartners kunnen terugvinden.

Ten eerste is dat internationale samenwerking. Klimaat is inderdaad een globaal probleem. We moeten daar internationaal op wegen. Het tweede principe is de technologische vooruitgang. Daar investeert minister Crevits veel middelen in een onderzoek. Als we een technologie uitvinden die we in Vlaanderen kunnen gebruiken om de klimaatuitdagingen aan te gaan, dan kunnen we die ook gebruiken in het buitenland en dan komt dat de klimaatzaak ten goede. Het derde principe is een slim beleid, dat tegelijk een ambitieus klimaatbeleid is. Het is een beleid dat de kosten mee monitort.

Net voor de kerstvakantie heeft de voltallige regering die drie principes goedgekeurd en hebben vele collega's maatregelen op zich genomen.

U vraagt ook naar kernenergie. Ik lees dat de onderzoekers zeggen dat de twee kerncentrales misschien open moeten worden gehouden. Dat is een federale bevoegdheid. Ik stel dan ook voor dat alle partijen die daar aan de tafel zitten die paragraaf heel goed lezen.

Nog belangrijker is dat ik in dat onderzoek lees dat de informatie correct moet zijn. De onderzoekers verwijzen naar het belang van goede informatie. Op dat vlak wil ik kijken naar wat de overheid kan doen om correcte informatie te geven. Over de afschaffing van de premies voor elektrische wagens heb ik in sommige kranten veel verschillende standpunten gelezen. Mensen beginnen af te haken. Daarom bekijken we hoe we met de overheid daaraan tegemoet kunnen komen.

Mensen beginnen inderdaad af te haken en daarover ging ook mijn vraag. U zegt: betaalbaar, maar in de krant staat: om de huizen tegen 2050 volledig in orde te krijgen, moeten bijna alle huizen voor 55.000 euro worden gerenoveerd. Wie betaalt dat allemaal? Voor de Green Deal is op het niveau van de EU berekend dat 1000 miljard euro nodig is om alles in orde te brengen. Voorzitter van de Europese Commissie-von der Leyen wil extra miljarden vragen. Waar gaat ze die miljarden vandaan halen? Wij, de belastingbetalers, zullen moeten betalen.

Minister, zult u uw bevoegdheid misschien een beetje meer naar u toetrekken? Zult u de federale overheid laten weten dat wij die kerncentrales langer willen openhouden? Zult u, hoewel u daarvoor zelf bevoegd bent, de federale overheid vragen hoe het nu zit met die CO2-uitstoot? Elektrische wagens en waterstofwagens zijn duur. Wie zal dat betalen? Hoe zult u de mensen inlichten en sensibiliseren om hierin mee te gaan? We hoeven geen linkse dogma’s na te streven. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Steenwegen heeft het woord.

Voorzitter, het klimaatdebat is complex. Het gaat om heel veel met elkaar verbonden problemen. Het gaat om een beleid dat we op lange tijd moeten volhouden. Dat zal enkel lukken indien we een breed draagvlak hebben. We zijn er allemaal mee gediend dat dit debat op een goede manier wordt gevoerd.

Mijnheer Pieters, het is waarschijnlijk goed nota’s en documenten te lezen vooraleer u het woord neemt. Het rapport van de Leuvense professor waaraan u hebt gerefereerd, is veel genuanceerder dan wat in de krant heeft gestaan. Er staan veel meer zaken in. Het rapport zegt helemaal niet dat het huidige beleid op de schop moet. Integendeel, het rapport erkent het klimaatprobleem en geeft aan dat heel wat maatregelen waarover we het allemaal eens zijn, moeten worden genomen.

Er staan uitspraken in die wat controversieel zijn en waarop al van veel partijen reacties zijn gekomen. De manier waarop dit in de pers is verschenen, wordt betreurd, want dit geeft niet goed weer wat de professoren hebben verklaard. Om oplossingen te kunnen zoeken, hebben we er dan ook alle belang bij dit debat op een goede, genuanceerde manier en op basis van de juiste informatie te voeren.

Mijnheer Steenwegen, wat is uw vraag?

Voorzitter, ik heb geen vraag. Ik wil er enkel op aandringen dat het debat op een goede manier wordt gevoerd.

Mijnheer Steenwegen, wat is uw vraag?

Voorzitter, ik heb geen vraag. Ik wil er enkel op aandringen dat het debat op een goede manier wordt gevoerd.

Dames en heren, we zijn niet goed bezig. Bijna iedereen heeft hier de spreektijd overschreden.

De heer Tobback heeft het woord. Hij zal dat voortreffelijk binnen de termijn van een minuut doen.

Voorzitter, in de kranten stond met betrekking tot dit rapport de boodschap dat we beter het vliegtuig dan de trein kunnen nemen omdat dit voor het klimaat toch hetzelfde is. Ik dacht dat die wetenschappers uit hun ivoren toren waren gekomen om hun hoofd in een ivoren gat in de grond te steken. Eigenlijk staat er echt in dat de prijssignalen ten gevolge van het Europees emissiehandelssysteem en andere manieren verkeerd zijn. Goed gedrag, zoals het isoleren van de woning of het zich verplaatsen met milieuvriendelijk vervoer, wordt te weinig gestimuleerd en het ander gedrag wordt te veel gestimuleerd. Hierdoor is het inderdaad voor heel wat gezinnen te duur om te doen waar zowel het klimaat als zijzelf beter van zouden worden, namelijk hun woning isoleren of met een uitstootvrije wagen rijden.

Minister, mijn vraag is vrij simpel en concreet. Zeker als het om woningen gaat, is er een links dogma. Ik sta erop dat comfortabel wonen en renovaties voor mensen betaalbaar moeten zijn. Dit komt niet vanzelf. We hebben met sp.a een voorstel gedaan om de financiering betaalbaar te maken. Bent u nog altijd bereid dat voorstel in de praktijk om te zetten?  (Applaus bij sp.a)

De heer D’Haese heeft het woord.

Mijnheer Pieters, ik vraag me echt af of u dat rapport hebt gelezen. U hebt misschien de titel of de inleiding van dichtbij gezien. Ik weet het niet, want wat u hier komt vertellen, heeft niets met dat rapport te maken. Dat rapport stelt helemaal niet in vraag dat er een ambitieus klimaatbeleid moet zijn, wat uw partij hier iedere week opnieuw in vraag stelt. Dat heeft er niets mee te maken.

Wat het rapport wel aantoont, is dat er een totale absurditeit zit in het systeem van de emissiehandel. We hebben het er hier al verschillende keren over gehad. Als mensen de bewuste keuze maken om de trein in plaats van het vliegtuig te nemen, leidt dat er in het emissiehandelssysteem toe dat op een andere plaats een steenkoolfabriek meer wordt opengedaan. Uit het rapport blijkt dat dit de absurditeit is waar het emissiehandelssysteem toe leidt.

Minister, ik heb twee vragen voor u. Ten eerste, trek u alstublieft niets aan van de onzin van het Vlaams Belang als het over klimaat gaat. Ten tweede, trek de onzin van het emissiehandelsysteem eindelijk eens in vraag. (Applaus bij de PVDA)

De heer Vandaele heeft het woord.

Een aantal conclusies van de professoren leggen klemtonen die wij als N-VA al jaren leggen: focussen op kostenefficiëntie in de maatregelen; de rol van innovatie van technologie, ook met impact over de grenzen; technologieneutraliteit als het gaat over klimaatvriendelijke energiebronnen met daarbij mogelijk ook nog een rol voor kernenergie in een overgangsfase en meer circulaire economie. Het zijn dingen die wij al jaren beklemtonen en die nu ook in het rapport terugkomen.

Andermaal blijkt – en dat zegt collega Steenwegen natuurlijk zeer goed – hoe complex het probleem is. We horen ook dat iedereen het rapport van de professoren op zijn eigen manier leest en interpreteert. Maatregelen die gisteren efficiënt bleken te zijn, zijn dat morgen ineens niet meer. Dat maakt het natuurlijk voor ons politici extra moeilijk want iedereen weet dat wij als politici, als wij iets zeggen, absoluut wetenschappelijk zeker willen zijn.

De heer Bothuyne heeft het woord.

Collega Pieters, er is inderdaad een rapport van Metaforum van de KUL verschenen. Ik raad u aan, zoals meerdere collega's u hebben gesuggereerd, om het rapport zelf eens te lezen. Er staat heel wat nuttige informatie in over hoe we een internationaal gedragen en een kosteneffectief klimaatbeleid kunnen uitwerken, hoe we een energiebeleid kunnen uitwerken dat zorgt voor betaalbare, zekere en duurzame energie voor elke Vlaming. Dat is de focus van dat rapport. Het stelt helemaal niet de doelstelling voor energie en klimaat in vraag, integendeel, het gaat over op welke manier we de doelstelling gaan bereiken. Ik hoop dat u na het lezen van het rapport, het licht hebt gezien, liefst op basis van hernieuwbare energie, en dat we dan samen kunnen werken aan een beter klimaat- en energiebeleid.

Minister, er zitten heel wat suggesties in, onder andere over het ETS-systeem, over het renoveren van woningen, over propere wagens. Wat bijvoorbeeld ook wordt gesuggereerd, is om te produceren buiten onze landsgrenzen om de energiedoelstelling te behalen. Minister, hebt u plannen om bijvoorbeeld elders, waar meer wind of meer zon is, hernieuwbare energie te gaan produceren?

Collega's, ik dank u voor de vele tussenkomsten. Ik wil nogmaals benadrukken dat deze Vlaamse Regering de doelstelling van de broeikasreductie van 35 procent blijft hanteren. Ook daarover heb ik heel wat verkeerde berichtgeving in de kranten gelezen. De regering zou die doelstelling bijstellen naar beneden. Bij deze wil ik dat corrigeren. We hebben daarover heel duidelijk gecommuniceerd. De maatregelen die vandaag in het plan zitten, zijn goed voor 32,7 procent. Maar het blijft de ambitie om binnen 10 jaar een broeikasvermindering van min 35 procent te bereiken.

Waarom doen we dat? Ik wil dat nog eens benadrukken, collega Pieters. We doen dat omdat we het belangrijk vinden om te investeren in onze leefomgeving, voor ons allemaal maar ook voor onze kinderen en onze kleinkinderen. Tegelijk zeggen we dat het betaalbaar en haalbaar moet zijn. Ik denk dat we er in het plan rekening mee hebben gehouden.

Ik zit geregeld samen met de federale collega's, ook met de collega's van de deelstaten. We hebben het nationaal plan ook kunnen goedgekeurd krijgen. Het gaat nu naar de Europese Commissie.

We weten dat we een heel oud patrimonium hebben. We zijn overeengekomen dat de overheidsgebouwen verplicht worden gerenoveerd, ook de tertiaire sector. We hebben er ook bewust voor gekozen om burgers te stimuleren, het niet verplicht te maken. We voorzien de renteloze lening tot 30.000 euro, naast de premies die vandaag al bestaan. Samen met collega Diependaele zullen we onderzoeken hoe we die gerichter kunnen inzetten.

De premie voor elektrische wagens hebben we inderdaad niet verlengd. Ik denk dat dat een goede keuze was. Waarom was het een goede keuze? We hebben ervoor gekozen om te investeren in laadinfrastructuur. Als je mensen vraagt waarom men twijfelt om een elektrische wagen te kopen, dan is de meest voorkomende vraag waar men moet opladen.

Daarom de keuze om te investeren in randvoorwaarden zodat we de mensen kunnen stimuleren om over te gaan naar propere wagens, onder andere elektrische wagens. Circulaire economie is ook zeer belangrijk voor Vlaanderen. Wij hopen dat we daar een hub in kunnen worden binnen heel Europa. Ik heb gevraagd om zeer binnenkort samen te zitten met de collega's op Europees niveau om te kijken wat daar vanuit de Green Deal naar voren kan komen. Ze hebben onze administratie daarvoor gecontacteerd. Ik zet mij daar volle bak voor in. Over ETS en de aanbeveling van de proffen wil ik zeer graag in overleg gaan met mijn collega-minister Crevits.

Minister, u zou inderdaad in overleg kunnen gaan met die professoren. Het zou u mooi staan, want het is toch onduidelijkheid troef voor de mensen. De mensen zijn niet dom. Ze weten dat ze ervoor zullen moeten betalen. Ze weten niet wat ze moeten kiezen. Ze krijgen voorgeschoteld wat ze moeten doen, maar er zijn genoeg gezinnen die dat niet betaald krijgen. De onduidelijkheid is troef. Ik zou er toch wel werk van maken om iedereen mee te krijgen. U en de collega's hebben het zelf gezegd: draagvlak. Maar voor een draagvlak moet je je ook inzetten. Dat moet je ook waarmaken. (Applaus bij het Vlaams Belang)

Collega Pieters, mag ik u feliciteren met uw eerste actuele vraag aan het spreekgestoelte. (Opmerkingen van Leo Pieters)

De actuele vraag is afgehandeld.