Vleesvervangers: soja maakt plaats voor gele erwt

Het aandeel Beyond Meat kreeg deze week vleugels nadat bekend was geraakt dat McDonald's zijn vegetarische burger gaat serveren in een pilootproject in 28 Canadese restaurants. Eerder al had concurrent KFC beslist de vleesloze kippennuggets van Beyond Meat te testen in het Amerikaanse Atlanta. Het geheim van Beyond Meat? De gele erwt. Die is in enkele jaren uitgegroeid tot een topper als plantaardige eiwitbron in namaakvlees, plantaardige yoghurt, kaas of ijs.
 
Bij Cosucra, in het Henegouwse Warcoing, zien ze de run op het gele goud graag gebeuren. Het familiebedrijf is al sinds de jaren negentig een wereldpionier in de extractie van eiwit, vezels en zetmeel uit gele erwten. De jongste vijf à zes jaar zag het de vraag ontploffen. 'Onze productie en verkoop van erwteneiwit groeit jaar na jaar met dubbele cijfers', zegt Eric Bosly, wereldwijd commercieel directeur bij Cosucra. 'Het gaat om 10 à 20 procent.'
 
Een exact cijfer wil Bosly er niet op kleven. Evenmin op de jaarlijkse productie van erwteneiwit. 'We zitten in een kleine, zeer competitieve markt. Een van onze grootste concurrenten, Roquette, zit vlakbij in Noord-Frankrijk. Ik kan u wel zeggen dat erwten al goed zijn voor meer dan de helft van onze omzet van 100 miljoen euro.'
 
Om de vraag de baas te blijven krikte Cosucra de productie in Warcoing fors op. Het investeerde 35 miljoen euro in een verdubbeling van de capaciteit. 'Maar omdat de vraag blijft groeien, bereiden we op korte termijn nog meer investeringen voor', zegt Bosly.

Plantaardige eiwitten nemen een hoge vlucht. Steeds meer mensen zijn vegetariër of flexitariër. 'Bij voedingsproducenten is er een shift naar plantaardige alternatieven. Door de schandalen rond dierenwelzijn en de bewustwording over de impact op het klimaat wordt de consument steeds kritischer voor dierlijke eiwitten', zegt Bosly.
 
De populariteit van gele erwten kan je niet los zien van de neergang van soja, zegt Henk Hoogenkamp, een Nederlandse eiwitspecialist die bij Campina en DuPont Protein heeft gewerkt en nu een druk gesolliciteerd adviseur in Silicon Valley is. 'Soja was de afgelopen decennia de hofleverancier van plantaardige eiwitten. Het is nog altijd dominant - het neemt ongeveer de helft van de markt van plantaardige eiwitten voor zijn rekening - en wordt zeer efficiënt geproduceerd.'
 
Per kilo is sojaeiwit zo'n 20 procent goedkoper dan erwteneiwit. Dat kost gemiddeld 6 euro per kilo, een stijging van 10 procent in vijf jaar.
 
'Maar de jongste jaren raakte soja in diskrediet. Er kwam kritiek op de ontbossing van het Amazonewoud voor de sojateelt. Meer en meer mensen werden ook allergisch voor soja. Bovendien is in de Verenigde Staten 96 procent van de soja genetisch gemanipuleerd. De erwt daarentegen is niet genetisch gemanipuleerd, staat niet op de lijst van de meest voorkomende allergenen en is glutenvrij. Voor vele spelers in de voedingsindustrie is ze het beste alternatief voor soja', zegt Hoogenkamp.
 
'Een erwt heeft ook minder water nodig. Terwijl je 5.882 liter water nodig hebt om een kilo sojaeiwit te produceren, is dat voor erwteneiwit maar 3.200 liter', zegt Bosly. Cosucra haalt zijn erwten bij lokale Belgische en Noord-Franse producenten en gaat er prat op dat het het gros via de Schelde naar zijn fabriek vervoert.

'Gele erwten zijn de klassieke groene erwten, die landbouwers langer op het veld laten staan, zodat ze droog worden en een gele kleur krijgen. In onze fabriek worden ze in tweeën gesplitst, zodat we er het eiwit, de vezels en het zetmeel uit kunnen scheiden en ze verder kunnen laten drogen. Erwteneiwit in poeder is geschikt als ingrediënt van vleesvervangers omdat het veel water en vet kan vasthouden, maar vooral omdat het eenzelfde percentage proteïne aanbrengt als vlees.'
 
Cosucra verkoopt zijn erwteneiwit - in poedervorm, in zakken van 15 kilo - aan 2.000 voedingsbedrijven in 45 landen. 'Onder meer aan producenten van vleesvervangers', zegt Bosly. 'Veel mensen staren zich daar blind op, omdat producenten als Beyond Meat - en daar zijn we blij om - heel veel communiceren. Maar ons erwteneiwit wordt nog meer gebruikt in plantaardige melk, yoghurt, ijs en mueslirepen.'
 
'Ook klassieke spelers in de vlees- en zuivelindustrie kijken naar erwteneiwit of investeerden er al in. Omdat de vraag naar hun dierlijke producten stagneert of terugvalt. Ze hebben de knowhow en de middelen om plantaardige alternatieven te ontwikkelen', zegt Bosly.
 
Sinds 2015 is de wereldwijde consumptie van erwteneiwit bijna verdubbeld, tot 275.000 ton, aldus proteïnespecialist Hoogenkamp. Hij voorspelt dat het volume volgend jaar nog eens met 30 procent groeit en tegen 2025 klimt tot 580.000 ton.
 
Ripple Foods, een Californische start-up waarin de zakenbank Goldman Sachs investeert, zag zijn verkoop jaarlijks verdubbelen sinds de start in 2016. Het produceert melk op basis van erwteneiwit.
 
Ook almaar meer gevestigde waarden uit de voedingsindustrie zetten hun geld op de gele erwt. De voedingsreus Cargill pompte 75 miljoen dollar in Puris, de grootste Noord-Amerikaanse producent van erwteneiwit. De komende jaren is Puris de hofleverancier van Beyond Meat. Het 201 jaar oude Amerikaanse Bunge, de grootste sojabonenverwerker ter wereld, heeft dan weer een belang van 1,6 procent in Beyond Meat.

Al dat extra investeringsgeweld boezemt Eric Bosly en Cosucra geen angst in. 'De vraag is nu eenmaal zeer groot en blijft toenemen. Als we maar een stukje van de consumptie van dierlijke eiwitten willen vervangen door erwteneiwit, hebben we heel wat fabrieken nodig.'
 
Om voorop te blijven werkt van de 300 Cosucra-werknemers een op de tien in onderzoek en ontwikkeling. Bosly: 'De productie van erwteneiwit is zeer complex. Een van de grote uitdagingen is de sterke nasmaak milderen. Onze onderzoekers slaagden daarin. Ze sleutelen ook voortdurend aan een betere functionaliteit. Als je erwteneiwit wil gebruiken in vleesvervangers, moet het zich goed binden met water en vet. In dranken wil je niet dat het een dikke emulsie op de bodem wordt. Met meer dan 20 jaar ervaring hebben we een stevige voorsprong uitgebouwd. Het zal nog lang duren vooraleer concurrenten dezelfde kwaliteit leveren.'