Investeringssteun voor kleine en middelgrote windturbines

De heer Gryffroy heeft het woord.

Vorige week vrijdag heeft de regering een besluit genomen dat vrij fundamenteel en historisch is. Ik verklaar me nader: de regering heeft beslist om voor middelgrote windturbines met een gesloten investeringsenveloppe en op basis van het concept van tendering te werken. Lees: we stappen af van exploitatiesteun. We stappen dus af van een ondersteuning per geproduceerd megawattuur en we gaan over naar een investeringssteun. Dat heeft ook het voordeel dat de middelen die daarvoor ter beschikking moeten worden gesteld, uitgegeven worden in het jaar dat ze begroot worden, terwijl een exploitatieondersteuning een steun is die men tien of twintig jaar vooruitschuift in de tijd.

We waren altijd vragende partij om op zijn minst voor de nieuwe technieken of voor nieuwe projecten te werken met een systeem van tendering in een gesloten enveloppe. Tendering betekent ook dat men gaat kijken naar de meest kostenefficiënte installatie of het meest kostenefficiënte investeringsvoorstel. Men gaat kijken welke projecten de minste ondersteuning nodig hebben. Het kan bijvoorbeeld gaan over middelgrote windturbines die perfect kunnen worden ingeschakeld in een kmo-zone of bij een bedrijf dat redelijk wat verbruikt en zijn kabel rechtstreeks aansluit op zijn eigen elektrisch bord, waardoor het minder elektriciteit moet aankopen in vergelijking met een grote windturbine die aansluit op het net. De investering is misschien duurder, maar de opbrengsten zijn groter. Het voorstel dat daar dan het best scoort, kan de meeste ondersteuning krijgen.

Hoe zal de verdere uitwerking verlopen?

Minister Tommelein heeft het woord.

U zegt dat het een historische beslissing is. Ik hoor dat graag. De heer Lantmeeters heeft die uitdrukking daarnet ook al gebruikt in de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting. Straks zullen we ‘historisch’ de erfbelasting goedkeuren.

Dit is inderdaad een besluit waarbij minstens één keer per jaar een oproep zal gebeuren door de minister van Energie. Voorlopig ben ik dat, wie de volgende zal zijn, zal na de verkiezingen blijken. De bedoeling is om dat vanaf volgend jaar drie keer per jaar te doen. Dit najaar zal ik de eerste oproep doen. Met andere woorden: de projecten zullen steun vragen en die zullen we afzetten tegenover de verwachte energieopbrengst. Dat betekent heel concreet dat we de steun in één keer betalen, op het moment dat de windmolen klaar is. Dat is niet meer zoals in het verleden, met de groenestroomcertificaten. U hebt gelijk: dit is het begin van een nieuwe geschiedenis, van een nieuwe situatie, waarbij we afstappen van certificaten.

We gaan de eerste oproep doen in oktober. Het Vlaams Energieagentschap zal de projecten rangschikken en steun toekennen in de maand november of december. De bedoeling is om de steun dit jaar nog toe te kennen, maar het project moet wel af zijn. De steun wordt pas uitbetaald als de windmolen klaar is. De kans is dus reëel dat de uitbetaling verschuift naar 2019.

Het budget voor dit jaar gaan we vermoedelijk wat verlagen. Het is natuurlijk mogelijk dat er projecten worden ingediend waarvan de uitvoering zo goed als klaar is en het vrij snel kan gaan. We moeten er natuurlijk wel voor zorgen dat de concurrentie kan spelen. We gaan dus niet beginnen investeringssteun te geven als er maar één project is. We willen de projecten wel duidelijk ten opzichte van elkaar afwegen.

Als we in 2019 op volle sterkte zijn, zullen we drie oproepen doen. De projecten die het best scoren, die het meest rendabel zijn, maken kans op steun. We geven een maximale steun. Slecht scorende projecten krijgen geen steun. Er moet ook een bankwaarborg worden gegeven. Met andere woorden: in tegenstelling tot het verleden, houden we de factuur wel degelijk grondig onder controle.

Ik hoor het u graag zeggen. Wij zijn ook voor een betaalbare en kostenefficiënte systeemstructuur. Ik apprecieer dan ook het voorstel dat op tafel ligt, en we steunen het voor honderd procent. Ook hier is het heel belangrijk om te kijken naar de mogelijke investeringen die in aanmerking kunnen komen. Die zullen waarschijnlijk een combinatie zijn van waar er voldoende wind is op lage hoogte en waar de elektriciteit rechtstreeks kan worden afgenomen in plaats van op het net te injecteren.

Ik heb nog één bedenking. Het is een totaal nieuw concept voor de Vlaamse markt. Het is mogelijk dat er in het begin nog niet zoveel projecten zullen zijn.

U zegt dat het de bedoeling is om drie keer per jaar een call uit te schrijven. Nu zult u dat maar één keer kunnen doen, u zult hem dan wellicht toewijzen en het budget doorschuiven naar het volgende jaar. Kan van dit budget, dat geraamd is op 4,2 miljoen per jaar, nu één derde worden genomen voor de eerste call?

De heer Danen heeft het woord.

Het lijkt een interessant gegeven. Wij zijn 100 procent voor hernieuwbare energie, maar we zijn ook 100 procent voor een kostenefficiënte manier om die middelen aan te wenden. Daarom laat ik me wat kritisch uit, vooral ook naar aanleiding van de hoorzitting die we in maart hebben gehouden. Ik heb daarvan onthouden dat de meeste kleine en middelgrote windmolens een garantie geven van maximum vijf jaar. Wat betekent dat? Als je een eenmalige investeringssteun geeft en er is na vijf jaar een groot mankement en het houdt op, dan is dat geld niet goed besteed. Dat is nog niet het belangrijkste. Als je een middelgrote molen kunt plaatsen, kun je op diezelfde plek vaak ook een grote molen plaatsen. Hoe ga je vermijden dat kleine of middelgrote molens het plaatsen van grote molens zou tegenhouden?

De heer Tobback heeft het woord.

Ik wil het rondje wederzijds lof toezwaaien niet verstoren, maar uit die hoorzittingen heb ik toch ook onthouden dat het kunnen ontwikkelen van een project van een kleine of middelgrote windmolen nogal gedetermineerd is, in de eerste plaats door de locatie, die de facto voornamelijk in West-Vlaanderen ligt, en ten tweede door de vraag of de betrokken eigenaar van het project al dan niet een groot eigen verbruik heeft. Zo’n investering is immers enkel interessant als je een groot eigen verbruik hebt.

Met andere woorden, dit is een ondersteuningsmechanisme dat al vanaf het begin redelijk selectief is wat betreft de vraag wie mogelijk in aanmerking kan komen. Weinig Vlaams-Brabantse kmo’s hebben ook maar een schijn van kans om hier ooit een beroep op te kunnen doen. We weten dat het gaat om technologie die qua rendement minder opbrengt dan bijvoorbeeld grote windmolens op zee. Daarom pleit ik ervoor om ook de afweging te maken in verband met de omvang van het budget. De heer Gryffroy wil het nu al besnoeien, maar ik denk dat qua megawatt per euro, dit niet de meest interessante projecten zullen zijn en dat ze bovendien maar een kleine selecte groep van geïnteresseerden aanbelangen. Ik vraag u dus om het evenwicht in het oog te houden. Uiteraard hebt u onze volle steun om maximaal windmolens te laten bouwen.

Mijnheer Danen, het is helemaal niet zo dat dit grote windmolens in de weg zou staan. Dit is een heel specifieke markt van, bijvoorbeeld, landbouwers en er zijn ook wel landbouwers buiten West-Vlaanderen, mijnheer Tobback. Het kan perfect overal, maar het klopt wel dat er meer wind is in West-Vlaanderen. We maken nu eenmaal veel wind! Feit is dus dat we veel wind hebben en het zou wel eens kunnen dat ondernemers, landbouwers of andere projecten in West-Vlaanderen een stapje voor zijn. Maar het is zeker niet uitsluitend bedoeld voor West-Vlaanderen. Ook in Antwerpen, en zelfs in Leuven, kunnen ze af en toe wel wat wind maken.

Grote windmolens zijn dus nog altijd perfect realiseerbaar. Hier gaat het om kleine en middelgrote windmolens waarbij kmo’s, ondernemingen of ziekenhuizen, die inderdaad een groot eigen verbruik hebben, kunnen beslissen om een kleine windmolen te plaatsen. Ze kunnen daarvoor een project indienen en als het een goed project is dat rendabel is, komen ze in aanmerking om ondersteuning te krijgen.

Mijnheer Gryffroy, u spreekt van één derde van het budget. Het zou zelfs kunnen dat ik meer dan één derde van het budget verschuif naar 2019. Alles hangt af van de projecten die ingediend worden. Ik zal wel degelijk nog een call doen op het einde van het jaar en in functie van de reacties daarop en van de ingediende projecten, zal ik beslissen of we nog meer naar 2019 doorschuiven. Ik sluit dat niet uit. Het is de bedoeling dat we goede projecten hebben die als voorbeeld kunnen dienen voor de rest van het land. Dit is helemaal niet gelimiteerd tot één provincie.

De bedoeling is ook wel dat dergelijke projecten op termijn rendabel kunnen zijn. Hernieuwbare energie wordt steeds goedkoper en rendabeler. Met deze historische beslissing zetten we een flinke stap vooruit in de Stroomversnelling en in de energieomschakeling in Vlaanderen. Daar kunnen we met zijn allen enkel blij om zijn.

Inderdaad, als we wat rekenwerk doen, zal de belangrijkste parameter niet noodzakelijk zijn ‘waar is er het meest wind’, maar wel, zoals u zelf aanhaalt, mijnheer Tobback, ‘waar is het grootste eigen verbruik’. Ofwel moet ik injecteren in het net en dan krijg ik 35 euro per megawattuur. Ofwel vermijd ik kosten omdat ik het zelf verbruik en bespaar ik 100 euro per megawattuur. Dat zal de parameter zijn en niet de plek met het meeste wind.

Mijnheer Danen, in de hoorzitting is gezegd dat die vijf jaar garantie vooral gaat over de kleintjes, kleiner dan 10 kilowatt. Die zijn hier nu voorlopig uitgesloten, omdat wij inderdaad vragen dat die groep van hele kleintjes zich voorlopig nog meer standaardiseert en uitkijkt naar betere producttechnologie.

Deze technologie van tendering in een gesloten enveloppe gaat voor het eerst van start in oktober. Ik kijk daar met spanning naar uit. Hoe gaat dat verlopen? Eigenlijk zou ik dat graag doortrekken naar andere concepten zoals grotere windmolens, zoals werd bepaald in Windkracht 2020, voor grote zonneparken en andere types van installaties. Dan pas kan men gaan naar een kostenefficiënt betaalbaar systeem.

De actuele vraag is afgehandeld.