Het everzwijnbeheer in de faunabeheerzones

Mevrouw Peeters heeft het woord.

Het everzwijnbeheer is hier al meermaals aan bod gekomen. Telkens opnieuw wordt gezegd dat het zaak is om te kijken naar een zo groot mogelijk maatschappelijk draagvlak om dat beheer op een gedegen manier te doen. Om tot een gedragen aanpak te komen is overleg tussen alle verschillende geledingen zeer belangrijk. We denken aan de natuursector, de jachtsector, de bijzondere veldwachters en de lokale overheden.

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) organiseert daarom jaarlijks voor 1 mei een overleg rond het wild zwijn per faunabeheerzone. We hebben in Vlaanderen negen van deze faunabeheerzones of -gebieden die afgebakend zijn door natuurlijke grenzen zoals kanalen of autosnelwegen. Deze natuurlijke grenzen bemoeilijken de verspreiding of uitwisseling van everzwijnen van het ene naar het andere leefgebied. Door Vlaanderen in te delen in verschillende faunabeheerzones waakt men erover dat de afgesproken aanpak zoveel mogelijk een antwoord biedt op de lokale problematiek.

Het overleg rond het wild zwijn per faunabeheerzone wil een consensus bereiken – en dat is heel belangrijk – over de populatiedoelstelling, de gezamenlijke aanpak en de preventie inzake schade door het wild zwijn. De basis voor het overleg wordt gevormd door schade-indicatoren.

Onlangs, op 19 juni, kregen we in Hasselt een toelichting over de aanpak van de everzwijnenproblematiek. Daar kwam ter sprake dat er intussen een overleg is geweest tussen de verschillende actoren per gebiedseenheid of faunabeheerzone. In principe moet er een consensus worden gehaald om de lokale gezamenlijke aanpak en de preventiedoelstellingen te verfijnen. Wij behoren in Limburg tot gebied 9, maar blijkbaar is daar geen consensus over de verschillende punten en kan men daar niet verder ageren.

Het is hier al herhaaldelijk gezegd, ik verwijs naar de commissievergadering van november 2017. Voor dat overleg en die consensus is een gedegen aanpak nodig.

Minister, wat zijn de resultaten en bevindingen van de overlegrondes tussen de verschillende actoren, vooral de landbouwsector, de natuursector, de jachtsector en het ANB?

Voor hoeveel faunabeheerzones is er een consensus tussen de betrokken actoren?

In hoeveel gevallen heeft dit al geleid tot een lokaal opgestart overleg?

Voor hoeveel faunabeheerzones is er geen consensus, en wat zijn hiervan de redenen?

Waarom werden de gemeenten als voorname eigenaar en verpachter van het jachtrecht niet eerder betrokken in het overleg, maar komen zij pas in een latere ronde aan de orde?

Minister Schauvliege heeft het woord.

In eerste instantie werd teruggeblikt op de consensus van het afgelopen jaar en de evolutie van de everzwijnenpopulatie en het schadeverloop. Daarnaast werden de initiatieven die op het terrein werden gerealiseerd in de verschillende faunabeheerzones, grondig geëvalueerd. De meerwaarde van het samenwerken aan en samen zoeken naar oplossingen binnen het concept faunabeheerzone werd unaniem geapprecieerd. Uit die reflecties werden ook lessen getrokken en werd het gesprek over een nieuwe consensus gestart. In nagenoeg alle gevallen ging dit gepaard met een herformulering van het populatiedoel in functie van schade. Aangezien de grootte van een lokale everzwijnpopulatie moeilijk in te schatten is, de voorkomende schade niet in lineair verband staat met de populatiegrootte en de effectieve schade goed meetbaar is, leek schade een betere graadmeter om de populatiedoelstelling te bepalen. Het engagement om een e-loket voor schaderegistratie te ontwikkelen, werd dan ook versneld gerealiseerd.

Een andere belangrijke vaststelling is dat helder cijfermateriaal en objectieve basiskennis onontbeerlijk zijn om een sereen en open debat te kunnen voeren. Uit zo goed als alle overlegmomenten bleek ook dit jaar de grote vraag naar kennis en geobjectiveerde cijfers en data. In alle faunabeheerzones kwamen vragen over de aanwezigheid, de reproductie en de trend van de everzwijnenpopulatie, over het afschot, de omvang van de schade, het aantal verkeersslachtoffers, de beheertechnieken en de aanpak.

De trend in verspreiding en afschot werd door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) uitgebreid toegelicht en is beschikbaar op de website https://grofwildjacht.inbo.be. Daar zijn kaartmateriaal, tabellen en figuren interactief te consulteren. Beheertechnische vragen werden beantwoord op basis van kennis uit in hoofdzaak buitenlands wetenschappelijk onderzoek en de expertise die ondertussen in Vlaanderen werd opgebouwd door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), het INBO en de jachtsector.

Wat verkeersslachtoffers en landbouwschade betreft, werden de deelnemers gewezen op het e-loket van ANB. Er werd gevraagd hier actief gebruik van te maken

Voor alle faunabeheerzones werd met alle betrokken partijen die aanwezig waren, een consensus geformuleerd voor het seizoen 2018-2019. De per faunabeheerzone bereikte consensus wordt met bijhorend verslag door ANB verwerkt en aan de betrokkenen bezorgd. Afhankelijk van de timing van het laatste overleg in de respectieve faunabeheerzones is deze procedure al afgerond of nog aan de gang. De volledige afronding wordt verwacht in het vroege najaar. Ik verwacht daarover een eindverslag van ANB.

De afronding van het overleg binnen de faunabeheerzone, wat resulteerde in een consensus, is de basis voor het lokale overleg. De afgelopen weken hebben alle partners hun engagementen opgenomen om het overleg op het niveau van de wildbeheereenheden binnen de faunabeheerzone zo goed mogelijk voor te bereiden. Zo nam de provincie Limburg het initiatief om de betrokken gemeenten ruim te informeren over de biologie en populatiedynamiek van het everzwijn, over de wettelijke mogelijkheden, het lokale overleg en de werkwijze om dit overleg te doen slagen. Het initiatief van de provincie Limburg is een mooi voorbeeld dat moet toelaten om het lokaal overleg in concrete resultaten om te zetten.

ANB heeft momenteel geen volledig beeld over de geplande lokale overlegmomenten. Het initiatief zit wettelijk bij de lokale wildbeheereenheden.

Uit artikel 54 en 55 van het Jachtvoorwaardenbesluit blijkt dat voor de vertegenwoordiging op lokaal en bovenlokaal niveau gekozen werd voor participatie van gelijkaardige bestuurlijke niveaus. Op het niveau van de faunabeheerzones zijn de provincies de officiële gesprekspartner, op het niveau van de wildbeheereenheden zijn dat de gemeenten. Elk van deze niveaus kan uiteraard zijn standpunten en engagementen delen met het andere niveau, wat alleen maar verrijkend kan zijn.

Het initiatief van de provincie Limburg om de gemeenten te informeren en te begeleiden in dit project is dan ook een mooi voorbeeld van hoe deze participatie echt werkt. Het bewustzijn bij de gemeenten dat zij een voorname speler zijn voor het welslagen van het beheer van everzwijnen in al zijn facetten, is cruciaal. Ik hoop dan ook dat de gemeenten verder groeien in hun rol als initiatiefnemer, facilitator en bruggenbouwer tussen alle betrokken partijen.

Mevrouw Peeters heeft het woord.

In de provincie Limburg hebben wij inderdaad op 19 juni die toelichting gekregen, maar ik had begrepen dat de problematiek van een andere orde was. Klaarblijkelijk zou er specifiek voor die faunabeheerzone 9 nog geen concreet plan op tafel liggen. Men gaf aan dat er nog geen consensus was tussen het ANB en de andere sectoren. Aangezien er nog heel wat discussie was over de prijs, de jachtverpachting door het ANB, de jachtkansels, de afschotperimeter enzovoort konden de lokale WBE’s nog niet in actie schieten en in overleg gaan met de lokale besturen. Doordat het ANB dus gedeeltelijk in gebreke bleef en nog niet voor de hele zone een consensus kon voorleggen, konden de WBE’s nog niet in actie treden met de lokale besturen.

Iedereen zegt dat het heel belangrijk is dat er zo snel mogelijk een gedragen visie komt die berust op een consensus. Als daar dan problemen zijn, moeten we daarover zo snel mogelijk aan tafel gaan zitten. Het lijkt mij aangewezen dat de lokale besturen daar onmiddellijk bij zijn. Doordat de provincie het initiatief heeft genomen om een toelichting te geven aan de lokale besturen – en misschien is de everzwijnenproblematiek in Limburg ook wel het grootst – kwam daar ook de vraag naar boven waarom er op 1 juni geen consensus was bereikt. U zegt dat dit verhaal wellicht in het najaar volledig wordt afgerond, maar het zou toch goed zijn dat aan het ANB wordt gevraagd waarom er nog altijd geen specifiek resultaat is voor faunabeheerzone 9.

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mevrouw Peeters, de informatie die het ANB me heeft bezorgd, is dat er overal een consensus is. Het eindverslag moet echter nog een aantal fases doorlopen maar zou er wel tegen het jachtseizoen zijn. Ik zal nog eens specifiek informeren aangezien u andere signalen krijgt bij het ANB. Ik zal hen aanmanen om ervoor te zorgen dat niemand uit de boot valt.

De vraag om uitleg is afgehandeld.