Decreet betreffende het invoeren van een open access-beleid inzake wetenschappelijke publicaties

Artikel 1. Voor de toepassing van dit decreet, wordt verstaan onder:
1° academische pool: de pool bepaald in artikel 15, 45°, van het decreet van 7 november 2013 tot bepaling van het hogeronderwijslandschap en de academische organisatie van de studies;
2° open access: kosteloos toegankelijk maken op het openbare internet, waardoor iedereen in staat wordt gesteld de integrale tekst van een artikel te lezen, downloaden, kopiëren, overzenden, printen, zoeken of een link te creëren naar dit artikel, het te splitsen om het te indexeren, er gebruik van te maken als data voor een software of er gebruik van te maken om elk wettelijk doeleind, zonder financiële, wettelijke of technische beperking ander dan deze die voortvloeien uit de toegang tot en het gebruik van het Internet, waarbij de auteurs een controle behouden op de integriteit van hun werk en het recht correct erkend en geciteerd te worden;
3° onderzoeker: elke persoon die een contractueel of statutair verband heeft met de onderwijsinrichtingen georganiseerd of gesubsidieerd door de Franse Gemeenschap of de wetenschappelijke instellingen die onder de Franse Gemeenschap ressorteren, die een overheidssubsidie genieten of een overheidsfinanciering geheel of gedeeltelijk uitgaande van de Franse Gemeenschap om een activiteit inzake wetenschappelijk onderzoek te leiden in de zin van artikel 5 van het voornoemde decreet van 7 november 2013;
4° institutioneel digitaal archief: gegevensbank van een instelling (universiteit, hoge school, onderzoeksinstelling) die, inzonderheid, tot doel heeft het geheel van de wetenschappelijke productie ervan te behouden en die via Internet toegankelijk te maken om de zichtbaarheid en de impact ervan te vergroten;
5° gold open access: een open access publicatiewijze die veronderstelt dat de publicatie vrij op de site van het tijdschrift toegankelijk is. Het kan ofwel om een open access-tijdschrift of een betaaltijdschrift gaan waarbij sommige publicaties kosteloos voor de lezers toegankelijk worden gemaakt;
6° open access voor rekening van de auteur: een publicatiewijze die de betaling van de publicatiekosten door de auteur, zijn instelling of een financierende instelling vereist;
7° green open access: een archivering waarvan de inhoud openbaar kan worden gemaakt mits inachtneming van sommige voorwaarden bepaald bij artikel 8. Dit veronderstelt dat de onderzoeker zijn werk bekend maakt in een wetenschappelijke publicatie van zijn keuze en het manuscript ervan aan een institutioneel digitaal archief toevertrouwt, zodra de tekst ervan aangenomen wordt voor publicatie in de publicatie van zijn keuze en precies zoals deze aangenomen werd;
8° geschrift: elk werk over wetenschappelijk onderzoek dat minstens gedeeltelijk door de Franse Gemeenschap wordt gefinancierd of gesubsidieerd, dat opgesteld is in het kader van een contractueel of statutair verband met de onderwijsinstellingen georganiseerd of gesubsidieerd door de Franse Gemeenschap of wetenschappelijke instellingen die onder de Franse Gemeenschap ressorteren, en dat openbaar wordt gemaakt op elke wijze dan ook.
HOOFDSTUK II. - Doelstellingen en finaliteiten
Art. 2. Dit decreet heeft tot doel:
1° het bevorderen van de open access verspreiding van de resultaten van het onderzoek gefinancierd door de overheidssubsidies die geheel of gedeeltelijk uit de Franse Gemeenschap voortkomen om de vrije circulatie van de kennis te bewerkstelligen en dientengevolge de innovatie te behartigen;
2° het toelaten voor iedereen, via welke middelen waarover hij ook beschikt, om toegang te krijgen tot de wetenschappelijke documentatie voortgebracht door de onderzoekers;
3° het vergroten van de zichtbaarheid van de onderzoekers en hun werk;
4° het verstevigen van het onderzoek gevoerd in de Franse Gemeenschap door het maximale zichtbaarheid te verlenen en het behartigen van de maatschappelijke integratie van hetgeen ontdekt of uitgevonden wordt met een overheidsfinanciering die geheel of gedeeltelijk uit de Franse Gemeenschap voortkomt.
HOOFDSTUK III. - Toepassingsgebied en nadere regels voor de open access-publicatie
Art. 3. Dit decreet betreft de publicaties aangenomen in een tijdschrift dat minstens een keer per jaar teksten publiceert.
Art. 4. Een wetenschappelijk artikel kan in open access ofwel via de gold open access of de open access voor rekening van de auteur gepubliceerd worden; het moet ook via de green open access gearchiveerd worden.
HOOFDSTUK IV. - Verplichting voor de onderzoekers om hun publicaties in open access in te dienen
Art. 5. De onderzoekers vertrouwen aan een institutioneel digitaal archief al hun publicaties toe die voortkomen uit hun onderzoeksactiviteiten die, gedeeltelijk of geheel met behulp van overheidsfondsen die gedeeltelijk of geheel uit de Franse Gemeenschap voortkomen, uitgevoerd worden, in extenso, onmiddellijk na de goedkeuring van het artikel door een uitgever.
Art. 6. Iedere instelling voor hoger onderwijs wordt ertoe gehouden een institutioneel digitaal archief te houden of zich bij een institutioneel digitaal archief aan te sluiten waardoor de onderzoekers die ervan afhangen hun verplichting tot indiening kunnen naleven. Dit institutioneel digitaal archief kan eigen zijn aan een instelling of gemeen zijn aan meerdere instellingen. Binnen elke academische pool moet er minstens één digitaal archief bestaan dat toegankelijk is voor de onderzoekers van de instellingen waaruit hij bestaat.
Art. 7. Elke persoon, elk comité of wetenschappelijke commissie van de Franse Gemeenschap belast met de evaluatie van de individuele of collectieve dossiers in het kader van een benoeming, bevordering, toekenning van onderzoekskredieten, neemt voor de evaluatie van de publicatie van de onderzoekers, op straffe van nietigheid, de lijsten in aanmerking gegenereerd op basis van het institutionele digitale archief volgens het model dat aangepast is aan de specifieke context met uitsluiting van elke andere lijst.
HOOFDSTUK V. - Toegang tot open access-publicaties
Art. 8. De toegang tot publicaties opgenomen in het institutioneel digitaal archief wordt onmiddellijk vrij op initiatief van de onderzoeker.
Ingeval de uitgever het bij overeenkomst eist, geschiedt deze toegang na het verstrijken van een termijn die begint vanaf de datum van de eerste publicatie. Deze termijn mag niet zes maanden overschrijden voor een publicatie op het gebied van de wetenschappen, de technieken en de mens- of diergeneeskunde en twaalf maanden op het gebied van mens- en sociale wetenschappen.
Wanneer een publicatie niet in direct open access gesteld kan worden krachtens het vorige lid, wordt de onderzoeker ertoe gehouden het manuscript in het institutioneel digitaal archief op te slaan en kan hij er toegang toe verlenen door een afschrift toe te zenden aan de belanghebbende persoon op gepersonaliseerde aanvraag.
Art. 9. De "Commission des Bibliothèques et Services académiques collectifs (CBS)" van de "Academie de Recherche et d'Enseignement Supérieur (ARES)" wordt belast, in samenwerking met de "Bibliothèque interuniversitaire de la Communauté française de Belgique (BicfB)", met de follow-up en de evaluatie van de uitwerkingen van dit decreet, inzonderheid wat betreft de follow-up en het toezicht op de publicatiekosten gevergd door de uitgevers.
Daartoe, bezorgen de onderzoeksinstellingen aan de ARES een jaarlijks verslag omtrent de bedragen van de publicatiekosten waarvoor ze of hun onderzoekers betaald hebben.
De ARES kan aanbevelingen doen over het jaarlijks verslag overgezonden door de instellingen. Ze stelt een geconsolideerde versie op van de jaarlijkse verslagen en zendt ze aan de Regering over, die zich ermee belast ze jaarlijks bekend te maken.
HOOFDSTUK VI. - Slotbepalingen
Art. 10. Dit decreet treedt in werking vanaf het academiejaar 2018 - 2019.
Kondigen dit decreet af, bevelen dat het in het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.

Brussel, 3 mei 2018.
De Minister-President,
R. DEMOTTE
De Vice-President en Minister van Cultuur en Kind,
A. GREOLI
De Vice-President en Minister van Hoger Onderwijs, Media en Wetenschappelijk Onderzoek,
J.-Cl. MARCOURT
De Minister van Hulpverlening aan de Jeugd, Justitiehuizen, Sport en Promotie van Brussel, belast met het toezicht op de Franse Gemeenschapscommissie van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest,
R. MADRANE
De Minister van Onderwijs,
M.-M. SCHYNS
De Minister van Begroting, Ambtenarenzaken en Administratieve Vereenvoudiging,
A. FLAHAUT
De Minister van Onderwijs voor sociale Promotie, Jeugd, Vrouwenrechten en Gelijke Kansen,
I. SIMONIS
_______
Nota
Zitting 2017-2018
Stukken van het Parlement. - Ontwerp van decreet, nr. 603-1. - Commissieamendementen, nr. 603-2. - Commissieverslag, nr. 603-3. - In commissie aangenomen tekst, nr. 603-4. - In voltallige vergadering aangenomen tekst, nr. 603-5.
Integraal verslag. - Bespreking en aanneming. - Vergadering van 2 mei 2018.