Tegen eind 2020 zou dat ruim 136.000 ton minder moeten zijn. Voedselverlies voorkomen aan de bron levert bedrijven, overheden en huishoudens een rechtstreekse besparing op en is bijgevolg prioritair. Ook wordt ingezet op het schenken van voedseloverschotten aan voedselbanken en sociale organisaties. Na preventie komt valorisatie van voedselreststromen: als voeder voor dieren, materiaal en/of energie.
In april 2015 lanceerde de Vlaamse Regering samen met haar ketenpartners BB, FEVIA Vlaanderen, Comeos Vlaanderen, Unie Belgische Catering, Horeca Vlaanderen, UNIZO, Buurtsuper.be en het Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (OIVO) de Ketenroadmap Voedselverlies 2020. Met dit actieplan engageerden de overheid en de partners zich om in een periode van zes jaar, van 2015 tot en met 2020, gezamenlijk de voedselverliezen in Vlaanderen met 15% te verminderen. Het Vlaams Departement Omgeving coördineert het Ketenplatform Voedselverlies en ontsluit alle relevante informatie over het thema via de website www.voedselverlies.be.
Ondertussen is het Ketenplatform drie jaar actief en zijn we halfweg de voorziene periode van zes jaar. Sinds de start werden in Vlaanderen al heel wat acties op de rails gezet om voedselverlies te voorkomen. Zo is het restorestje meer en meer gekend bij de ondernemers en bij de klanten. De Schenkingsbeurs, die bedrijven met onverkochte voedingsproducten in verbinding brengt met sociale organisaties, werd een vaste waarde. Onderzoek toonde aan dat de milieu-impact van voedingsproducten kan verminderd worden door kleinere verpakkingen te gebruiken, die voedselverlies verminderen. De Vlaamse overheid nam structurele maatregelen om voedselverlies in haar bedrijfsrestaurants te beperken. Zo werden o.a. in alle vestigingen kleinere recipiënten in de saladbars voorzien en kruidencorners geïnstalleerd, kan iedereen zelf groenten en koolhydraten opscheppen en wordt een doordacht voorraadbeheer gevoerd.
Voortgangsrapport 2017
Het voortgangsrapport 2017 geeft een overzicht van alle acties die de partners uit het Vlaams Ketenplatform vorig jaar ondernamen om de voedselverliezen te verminderen.
• Voedselverlies is een vast thema in professionele opleidingen en vorming geworden. In het najaar van 2017 organiseerde Horeca Vlaanderen bovendien een try-out van een nieuwe opleiding ‘No food to waste' in Kortrijk. Die opleiding zal in 2018 herhaald worden in andere steden. BB en LG organiseerden in 2017 diverse infomomenten voor de leden. Alimento, het opleidingscentrum van en voor de voedingsindustrie, zorgde voor een permanent opleidingsaanbod met aandacht voor voedselverlies. Ook praktijkvoorbeelden van werkplekleren werden in de kijker gezet.
• Divers onderzoek naar technologische innovatie om voedselverliezen bij landbouw- en voedselverwerkende bedrijven terug te dringen en nevenstromen hoogwaardig te valoriseren is lopende. Het Innovatiesteunpunt, een initiatief van BB en LG, is partner in het Europese project Food Heroes. Dit project focust op innovatieve ondernemers in de agro-voedingsindustrie. Het project streeft ernaar voedselverliezen in de eerste delen van de voedselketen tegen te gaan, meer bepaald voor de sectoren: vis, vlees, groente en fruit. Het project Food from Food ondersteunt innovaties in de agro- en voedingsmiddelenindustrie op het vlak van valorisatie van plantaardige nevenstromen tot voedingsmiddelen. De Vlaamse partners van dit internationale project zijn Flanders' FOOD, ILVO, Groentenhof en Innovatiesteunpunt.
• Via het ‘Vlaams Netwerk van lokale besturen tegen voedselverlies’ worden lokale besturen ondersteund in hun beleid rond voedselverlies. Er zijn praktijkgerichte workshops en infobundels met bruikbare acties voor lokale besturen.
• Innoverende bedrijven en organisaties werden in de kijker gezet op o.a. Greener Packaging Awards, Ecotrophelia en de Food Waste Award.
• De Vlaamse overheid wil een voorbeeldfunctie geven in de grootkeukensector. Een geslaagd proefproject om keukenafval gescheiden op te halen en om te zetten tot meststof, wordt uitgerold over alle vestigingen.
Nieuwe acties in voorbereiding
Ondertussen lopen ook al een aantal nieuwe acties, voortvloeiend uit het Forum Voedselverlies van november 2017. Zo zijn er gesprekken lopende om voedselverlies bij cateringsopdrachten te vermijden. Belangrijk daarbij is dat het aantal maaltijden en de portiegrootte correct ingeschat worden en dat overschotten niet in de vuilnisbak belanden. Verder worden concrete acties uitgewerkt om verlies van brood in winkels en bakkerijen en bij consumenten te beperken. Andere acties in de opstartfase gaan over strategieën om gekke groenten en fruit te valoriseren en de sensibilisering van horecasector m.b.t. selectieve inzameling van diverse afvalstromen en keukenresten.
Tussentijdse monitor in voorbereiding
De eerste monitor die de nulmeting 2015 weergeeft, werd in 2017 gepubliceerd. Daarin werd het totale voedselverlies in Vlaanderen op 907.000 ton geschat. Volgend jaar, in 2019, wordt een tussentijdse monitor gepubliceerd die de geboekte vooruitgang in kaart brengt. Na het afsluiten van de acties van het Ketenplatform eind 2020 zal nog een laatste monitor met cijfers volgen als eindevaluatie.
