Vraag om uitleg over het voorontwerp van Marien Ruimtelijk Plan

De voorzitter

Mevrouw Vermeulen heeft het woord.

Minister, op 8 februari 2017 organiseerde federaal staatssecretaris voor de Noordzee, Philippe De Backer, een startevenement voor het herzien van het Marien Ruimtelijk Plan (MRP) voor het Belgisch deel van de Noordzee. In de daaropvolgende lente gebeurde een informele bevraging van burgers, stakeholders en overheidsdiensten, wat resulteerde in een voorontwerp van Marien Ruimtelijk Plan 2020-2026.

Op dit moment loopt de tweede fase van het proces voor herziening van het Marien Ruimtelijk Plan, namelijk een formele fase waarbij het voorontwerp wordt voorgelegd aan een raadgevende commissie, waarin ook het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid vertegenwoordigd is.

Via stakeholders verneem ik dat het voorontwerp van MRP de open ruimte, die noodzakelijk is voor duurzame visserijactiviteiten, verder inperkt. De zones voorzien voor windenergie worden verdubbeld met het oog op het daar toelaten van passieve visserij en aquacultuur. Deze laatste zouden projectgewijs geïmplementeerd worden, maar voor de sector van de beroepsvisserij is dat een magere compensatie voor het verlies aan visgronden. Die sector ziet zijn vrees bewaarheid worden: energieproductie in de Noordzee zou belangrijker worden dan duurzame visserij. Klopt dit? Zal dit aangekaart worden in de raadgevende commissie?

Wat is uw visie op het voorontwerp van het Marien Ruimtelijk Plan? Welke opmerkingen zult u geven of zijn al doorgegeven?

Op mijn vraag over een Vlaams zeewierplatform in de vergadering van de commissie Landbouw van 8 maart 2017 antwoordde u: “In het huidige Marien Ruimtelijk Plan (MRP) is maricultuur toegestaan in twee gebieden binnen de windmolenparken. Bij de bevraging van de belanghebbenden zal voor het volgende MRP geëvalueerd worden of deze zone voldoet aan de noden van het potentieel tot zeewierkweek. Het is echter de bevoegdheid van mijn federale collega staatssecretaris voor de Noordzee Philippe De Backer om dit uit te werken, maar mijn diensten zullen dit uiteraard verder opvolgen.” Welke acties hebt u ondertussen ondernomen om dit verder op te volgen? Wat was het resultaat daarvan?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mevrouw Vermeulen, het voorontwerp van Marien Ruimtelijk Plan 2020-2026 van staatssecretaris De Backer werd inderdaad aan de raadgevende commissie overgemaakt. Het voorontwerp voorziet in een belangrijke inperking van de beschikbare ruimte op het Belgisch deel van de Noordzee, met onder andere de afbakening van vier bijkomende zones voor de winning van windenergie en een locatie waar diverse projecten kunnen plaatsvinden.

Het Departement Landbouw en Visserij, dat een van de vele leden is van de adviescommissie, heeft deze opmerking geformuleerd en gaf mee dat de visserijsector als primaire producent van een natuurproduct een socio-economische rol heeft in het gebied en dat die meer in rekening moet worden gebracht in het plan. De nood aan open ruimte op zee werd herhaaldelijk verwoord, want het verlies aan visgronden zal een belangrijke impact hebben op de uitvoering van de visserijactiviteiten.

Deze bedreiging moet bovendien gezien worden in de context van een reeks andere uitdagingen, zoals de brexit en de aanlandplicht en analoge oefeningen in de wateren in andere lidstaten.

Het feit dat passieve visserij en aquacultuur in grote lijnen in de nieuwe windmolenparken zullen worden toegelaten, is op zich positief. Deze activiteiten kunnen evenwel niet beschouwd worden als volwaardige alternatieven of vervangers voor de gewone visserijactiviteiten.

De noden van de sector zijn mij en mijn administratie uiteraard goed bekend. Hun roep om open ruimte lijkt mij zeer legitiem en werd herhaaldelijk doorgegeven. Ik heb de stakeholders dan ook de raad gegeven zeker hun stem te laten horen tijdens de consultatierondes die nog zullen plaatsvinden. Ik kijk uit naar het aangepast ontwerp van Marien Ruimtelijk Plan en naar de overlegrondes die zullen worden georganiseerd, waaronder ook met de Vlaamse Regering.

Wat betreft uw vraag naar het zeewierplatform, weet u dat er in het huidige Marien Ruimtelijk Plan inderdaad binnen de windmolenparken gebieden zijn gereserveerd voor de maricultuur. In het toekomstig plan wordt een extra gebied voorbehouden waar projectmatige activiteiten, mits vergunning, kunnen plaatsvinden. Zonder te willen vooruitlopen, lijkt het me dat zeewierkweek wellicht onder die definitie valt.

Mariene zeewierkweek staat in de Belgische wateren wel nog in zijn kinderschoenen. In het najaar van 2017 werd een onderzoeksproject ‘Value@Sea’ opgestart. Hierbij heb ik subsidies toegekend om onder andere de haalbaarheid voor de kweek van zeewieren in het Belgisch deel van de Noordzee te onderzoeken. Verschillende technische configuraties zoals doeken, netten en banden zullen hiervoor getest worden. Ook de ecologische en economische haalbaarheid wordt bekeken. Ik kijk samen met u uit naar de resultaten. Misschien is er dit najaar al oogst. We zullen zien wat de resultaten zijn.

Mevrouw Vermeulen heeft het woord.

U hebt gezegd wat ik wilde horen, namelijk dat u de bezorgdheden zeer au sérieux neemt. Inderdaad, de passieve visserij en aquacultuur die in de windmolenparken zullen kunnen plaatsvinden, zullen geen volwaardige vervanger zijn voor de beroepsvisserij die echt open ruimte nodig heeft om aan duurzame visserij te kunnen doen. Ik vind de opmerking van de stakeholders zeer terecht, want het wordt anders wel zeer sterk slalommen op zee en in de file staan, zoals ik daarnet in de tunnels hier. Ik zie het al voor mij: op zee bootjes na elkaar die niet kunnen vissen.

De beroepsvisserij staat onder zeer grote druk, niet enkel met het Marien Ruimtelijk Plan maar ook met de brexit, de aanlandingsplicht, de verouderde vloot, de pulskor, de bemanningsproblematiek, de vraag voor uitbreiding van de zeemijlen door de eventueel kleinschalige commerciële visserij. Er ligt dus nog heel wat werk op de plank. Ik ben zeer tevreden dat u de bezorgdheden au sérieux neemt.

De heer De Croo heeft het woord.

Voorzitter, ik vind dit een goede vraag. Het probleem is dat onze zeeruimte beperkt is en dat we de wind moeten nemen waar hij waait. Principieel begrijp ik zeer goed dat men die ruimte optimaliseert. Ik zie die molens veel liever op dat niveau dan ergens op de heuvels van de Vlaamse Ardennen, waar ze niet zullen komen, minister. Dat zeg ik.

Dit gezegd zijnde, heb ik mijn licht opgestoken aan de andere kant van de straat. Het is juist dat er terecht heel veel inspraak is geweest. Voor de bestaande zones zijn er rapporten gemaakt in samenspraak met het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en de Rederscentrale. Men heeft ook gezien dat men weinig beviste stroken – zandbanken en andere – heeft kunnen kiezen voor de uitbreiding. De stakeholders zijn ruim geraadpleegd. 40 stakeholders gaven hun mening over het toekomstig MRP. Voorzitter, u weet dat er ‘dictionnarissen’ bestaan met afkortingen.

Het is goed dat er overleg wordt gepleegd. Als men ergens een keuze moet maken – het weze mij vergeven – dan zal men toch prioriteit moeten geven aan wat onze verbindingen zijn inzake alternatieve energie. Je moet ze ook vinden waar je ze kunt vinden. Indien we dit land – om een decrooïsme te gebruiken – volledig zouden ‘bewindmolen’, dan zal de Vlaamse vlakte er misschien niet meer uitzien zoals vandaag en het Vlaamse heuvelland nog minder. Er moet een afweging worden gemaakt naar best vermogen.

Minister, beïnvloedt dit de groei van het zeewier? Ik weet niet of het molenwieken daar een of ander effect op heeft. Bent u betrokken bij deze diverse aangelegenheden? Welke standpunten geeft u op dat noodzakelijk interministerieel, intergewestelijk, intermaritiem – kies de woorden maar uit – overleg?

Er is eventjes verwezen naar de brexit. Is er al meer nieuws over de voorbereidende gesprekken of is dat nog te vroeg?

Er wordt een plan opgemaakt, wat een federale bevoegdheid is. We zijn vertegenwoordigd in het raadgevend comité.

Er zijn ook al gesprekken geweest tussen staatssecretaris De Backer en mezelf voor het plan er was. Hij heeft toen naar onze visie geluisterd. Eigenlijk is de problematiek vergelijkbaar met wat we op land hebben, namelijk verschillende claims op dezelfde grond, maar hier gaat het over hetzelfde water, waar je moet zoeken naar het juiste evenwicht om aan de ene kant hernieuwbare energie te kunnen opwekken en aan de andere kant ervoor te zorgen dat de vissers hun beroepsactiviteit, waar ze van moeten leven, nog kunnen uitoefenen. Ik ben ervan overtuigd dat dat evenwicht kan worden gevonden. Maar ik denk dat de slinger nu een beetje te veel aan de kant van de hernieuwbare energie ligt en te weinig bij ruimte voor onze vissers. Die bezorgdheid wordt ook in die commissie meegegeven en in het overleg dat plaatsvindt.

Zeewier is natuurlijk te combineren met windmolens omdat je dat eventueel aan de voet van de windmolens kunt kweken. Daarom zijn er proefprojecten om te kijken wat het effect is en of het lukt. Dat kan wel mogelijkheden geven. We hebben over de aquacultuur hier al gesprekken gehad naar aanleiding van een aantal andere vragen. Dat biedt ook wel opportuniteiten, maar ik wil wel herhalen dat het geen alternatieven zijn voor de effectieve visserij. Onze vissers moeten ook hun job kunnen blijven uitvoeren. Er komt veel op af, als je kijkt naar de brexit, de aanlandplicht en dergelijke zaken.

De Vlaamse Regering is, voor alle duidelijkheid, op dit moment nog niet officieel gevat om een standpunt in te nemen. Dat verloopt nu via de raadgevende commissie, maar in een latere fase zal vanuit de Vlaamse Regering een standpunt moeten worden ingenomen. Dat komt. Wij proberen in deze fase te zorgen dat er bijsturingen zijn.

Over de brexit zijn er heel veel vergaderingen en gesprekken. Er is nog geen concreet nieuws, maar wij volgen dat ook met argusogen op, zeker wat de visserij betreft.

Mevrouw Vermeulen heeft het woord.

Wat de heer De Croo zegt, stuit me een beetje tegen de borst. Daar hoor ik het pleidooi ‘not in my backyard’, geen windmolens in mijn Vlaamse Ardennen, hoewel daar een aantal heel mooie heuvels zijn om windmolens op te zetten. Zet ze maar allemaal op zee, dan zien we ze niet. Ik denk dat het een en-enverhaal moet worden, mijnheer De Croo. (Opmerkingen van Herman De Croo)

Ik denk dat Deinze niet tot de Vlaamse Ardennen behoort, maar er is een grotere stad in de regio. Maar daar gaat het niet over.

Ik denk dat wind op land en wind op zee moeten kunnen. Er moet ernstig worden bekeken in welke mate er open ruimte kan blijven voor de beroepsvisserij.

De vraag om uitleg is afgehandeld.