Mogelijke nieuwe ingebrekestelling van de minister door de architectenvereniging

De voorzitter

De heer Ronse heeft het woord.

Minister, dit weekend had ik met een aantal vrienden afgesproken om te gaan sporten. Een van die vrienden, een architect, sms-te ternauwernood: “Ik zal er niet bij kunnen zijn, met dank aan het digitaal loket, dat mij eigenlijk al quasi al mijn congé heeft gekost.”

Maandag had ik contact met de architectenorganisatie NAV (Netwerk Architecten Vlaanderen). De woordvoerder stuurde mij een aantal screenshots door: een architect die om vijf uur ’s morgens nog aan het pogen was om zijn digitale bouwaanvraag in te dienen, en dat in tijden waarin ministers willen verbieden om mails na het werk te versturen. Er was ook nog een mailtje van uw administratie, die letterlijk aan een architect zei: “Gelieve uw digitale bouwaanvraag buiten de kantooruren in te dienen, want we zitten nu met een piek van maar liefst 750 gebruikers tegelijk, dat zal een beetje moeilijk zijn op dit moment.”

Gisteren raakte bekend dat het Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) een ingebrekestelling naar u wilde sturen. Die is ondertussen al ondertekend door 1001 architecten. Er zijn 8000 architecten in Vlaanderen. 1 op 8 architecten ligt daar dus zeer wakker van.

Minister, hoe is het in tijden van virtual en augmented reality, in tijden waarin IT geen grenzen kent, in godsnaam mogelijk dat uw diensten niet in staat zijn om 750 aanvragen in een digitaal loket op een deftige manier te laten verlopen?

Mevrouw Peeters heeft het woord.

Minister, collega’s, voorzitter, de heer Ronse zei het al: de vereniging van architecten heeft gezegd dat er op dit ogenblik door de eindejaarspiek heel wat problemen zijn. Het E-peil gaat straks veranderen. Heel veel bouwaanvragen moeten voor 1 januari 2018 worden ingediend. Er zijn op dit ogenblik heel wat problemen met het digitale bouwaanvraagloket.

Aan de andere zijde hebben we sinds 23 januari 2017 ook het omgevingsloket. Daarop werken op dit moment zes gemeenten en alle provinciebesturen. Minister, de vereniging van architecten wil u opnieuw in gebreke stellen vanwege het digitale bouwaanvraagloket. Maar mijn stadsbestuur heeft uw administratie ook in gebreke gesteld. Wij zijn sinds 23 februari 2017 ingestapt in het digitale omgevingsloket omdat toen al de garantie werd gegeven dat het een performant systeem zou zijn. We zijn nu tien maanden verder. We zijn bij ons 180 bouwaanvragen verder. Mijn administratie kan alleen maar zeggen dat wij geen performant digitaal systeem hebben. Wij besteden, in vergelijking met een analoog dossier, veel meer arbeidsuren aan het ingeven van een bouwaanvraag.

Minister, het kan vandaag toch niet meer dat Vlaanderen zoveel problemen heeft met een digitalisering van bouwaanvragen? We zijn er sinds 2013 mee bezig. Sinds februari 2017 moest het al operationeel zijn. We zijn nu eind 2017 en per 1 januari 2018 zal iedereen op het digitale omgevingsloket moeten gaan. Minister, hoe gaat u om met deze kritiek over het falende systeem van het digitale loket?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Collega’s, we moeten twee verschillende loketten duidelijk uit elkaar houden. Het digitaal loket voor de aanvraag van de bouwvergunning werd tijdens de vorige legislatuur geïnstalleerd. Dat loket verdwijnt over anderhalve week. Dan zal het er niet meer zijn, en moet iedereen een dossier indienen op het omgevingsloket.

Het omgevingsloket start op 1 januari 2018. Er zijn stresstesten op gebeurd, ook nog de voorbije weken. We kennen nu gigantische pieken. Daarnet zaten er 1200 architecten tegelijkertijd op het loket dossiers in te dienen. Dat is gigantisch.

Mijnheer Ronse, het loket ligt niet stil. Gisteren werden 431 dossiers rechtsgeldig ingediend.

We zitten nu wel met een enorme piek. Dat is te wijten aan het feit dat veel architecten hun dossier er nog door willen voordat vanaf 1 januari 2018 de omgevingsvergunning er is. Maar ook de energieprestatieregelgeving (EPB) speelt mee. Die verstrengt enorm. Daarom willen heel wat architecten hun bouwaanvraag erdoor voor 1 januari 2018. Dat zorgt voor die enorme piek. Het loket ligt niet stil, maar je geraakt er heel moeilijk op. Er wordt te veel tegelijkertijd aangevraagd.

Dit jaar werden er 43.000 digitale bouwaanvragen ingediend en behandeld. Het loket werkt effectief. Maar het klopt dat het deze week voor heel wat architecten heel moeilijk is om erop te geraken door die bijzondere piek.

Men heeft de voorbije weken de performantie van het digitale loket niet verhoogd omdat het eind december eindigt. Men heeft alles geïnvesteerd in het omgevingsloket, dat vanaf 1 januari 2018 in werking treedt. Dat zal op een heel andere manier werken. Op basis van de laatste stresstesten, mevrouw Peeters, verzekert men ons dat men daar wel die pieken aankan.

Er is in de loop van november via de Orde van Architecten een brief verstuurd aan alle architecten met de vraag om ervoor te zorgen dat de meeste dossiers zouden worden ingediend voor 1 december omdat die piek werd verwacht. Er is in die brief uitdrukkelijk voor gewaarschuwd dat er eind december problemen zouden kunnen zijn en dat de capaciteit te nipt zou zijn. Het klopt dat het de voorbije dagen door die grote piek moeilijk liep. Gisteren zijn er 451 dossiers rechtsgeldig ingediend. Nogmaals, het digitaal loket eindigt op 31 december en het omgevingsloket zou volgens mijn diensten die pieken wel aankunnen.

De heer Ronse heeft het woord.

Minister, u verwees er zelf naar, er is een nieuwe EPB-wetgeving, er is de omgevingsvergunning vanaf 1 januari 2018. Wat gebeurt er met de architecten die nu dag en nacht voor hun scherm blijven zitten in de hoop dat hun dossier die piek van 1200 aanvragen kan doorstaan en effectief kan worden ingediend? Moeten die mensen, indien hun dossier niet kan worden ingediend, alles opnieuw opmaken volgens de nieuwe EPB-wetgeving en de wetgeving op de omgevingsvergunning? U spreekt over stresstesten, maar ik denk dat het nu vooral de architecten zijn die te kampen hebben met stress. Zelf hebben we nog vanuit het parlement voorgesteld om een taskforce op te richten, we hebben een hoorzitting georganiseerd met de softwareleveranciers en de mensen van de betrokken diensten. Hoe is het mogelijk dat diensten van de Vlaamse overheid in een digitaal loket een piek van 1200 dossiers per dag niet aankunnen?

Mevrouw Peeters heeft het woord.

Minister, een burger die wil bouwen mag niet het slachtoffer zijn van een falende techniek. U zegt dat het DBA-loket een eindig verhaal is en dat we per 1 januari 2018 allemaal actief zullen zijn op het omgevingsloket. Onze ervaring, als proefgemeente, is dat daar vandaag heel veel problemen mee zijn. Als op 1 januari alle 300 andere lokale besturen en alle architecten actief moeten zijn op dat omgevingsloket, vraag ik mij, ongeacht de stresstesten en de capaciteitstesten, toch af of het dan zal werken, vooral omdat we de afgelopen tien maanden continu hebben moeten melden dat er zoveel problemen waren, zoals onvolkomen dossiers, of het feit dat een dossier niet kon worden ingekeken. We vrezen dat die problemen niet verholpen zullen zijn per 1 januari, en daarom stellen we de administratie in gebreke om maatregelen te treffen.

De heer Ceyssens heeft het woord.

Mijnheer Ronse, we mogen niet alles op een hoop gooien. De kritiek die u hier formuleert, is gericht op de digitale bouwvergunningsaanvraag. Dat is een dossier uit 2013, dat nog geïnitieerd werd door Philippe Muyters.

Het omgevingsloket komt er nu aan. Iedereen is het er hier over de partijgrenzen heen over eens dat de omgevingsvergunning er moet komen. Die revolutie is er nu eindelijk en wettelijk is alles in orde. Twee keer is er uitstel nodig geweest, dat vond ook onze fractie enerverend. Het ging om de lokale softwareleveranciers die niet klaar waren en nu wel zeggen dat ze klaar zijn om alles van start te laten gaan op 1 januari 2018.

Minister, op 1 januari moeten we de start van het omgevingsloket van zeer dichtbij volgen, zodat we kunnen ingrijpen als we zien dat er zaken mislopen. Ik durf te betwijfelen of we daar onmiddellijk de piek zullen krijgen die we nu bij het digitaal loket hebben, maar als het niet goed loopt, moeten we durven ingrijpen en desnoods ook de leverancier voor zijn verantwoordelijkheid stellen.

De heer Tobback heeft het woord.

Minister, de Vlaamse overheid staat hier eigenlijk met de billen bloot te kijk als een onbetrouwbare openbaredienstverlener, want dat is zij eigenlijk. U hebt verplichtingen opgelegd, men moet een bouwaanvraag digitaal indienen, maar dan moet het systeem ook werken.

Dat het niet werkt, daar heeft collega Ceyssens gelijk in, is omdat uw voorganger, toenmalig minister Muyters, zich nooit afgevraagd heeft of het ook zou werken als er meer dan één vergunningsaanvraag tegelijk werd ingediend. (Rumoer)

Mijnheer Diependaele, we hebben in de commissie vastgesteld dat dat zo is. U kunt nu de bal naar elkaar toe spelen, want ook deze minister, deze regering, heeft het verplicht zonder te kunnen garanderen dat het werkt. Ik zou kunnen roepen: chaos! Want het is chaos. Uw website is de gokchinees. Men weet momenteel niet of men een vergunningsaanvraag ingediend krijgt of niet. U moet zich schamen in plaats van hier te zitten roepen.

Ik heb een simpele vraag, minister. Als in januari iedereen in het nieuwe systeem van de omgeving moet stappen, zult u opnieuw een toevloed krijgen. Kunt u aan al die burgers die op de diensten van de Vlaamse overheid rekenen, garanderen dat het dan gaat werken? Of wordt het weer een loterij of men al dan niet een vergunningsaanvraag kan indienen? Zal men in het systeem geraken? Gaat de Vlaamse Regering er na vele jaren, mijnheer Diependaele, wetende dat het niet werkt, iets aan doen?

Of het nu minister Muyters is die bevoegd is of u, minister Schauvliege, een van u – in dit geval u beiden, want u zit samen in de Vlaamse Regering – is aan de burger verplicht om het op te lossen. (Applaus bij sp.a)

Mijnheer Tobback, u spreekt over een gokchinees. Ik wil herhalen dat er gisteren op één dag tijd 451 digitale bouwaanvragen werden ingediend. (Opmerkingen van Bruno Tobback)

Vandaag staan er 1200 op, mijnheer Tobback, gisteren niet. Die dossiers zijn rechtsgeldig ingediend. Het loket werkt. Maar het klopt dat men soms heel lang moet wachten omdat er inderdaad een grote piek is. Ik zal nog eens herhalen dat er vanuit de diensten een brief vertrokken is naar de architecten om hen daarvoor te waarschuwen en te vragen dat ze hun dossiers zouden indienen voor 1 december omdat er in december een toevloed aan dossiers zou zijn.

Ik ben het natuurlijk absoluut eens met de heer Ronse, mevrouw Peeters en de heer Ceyssens dat we de burger en de architect niet kunnen laten opdraaien voor een loket dat inderdaad die piek niet aankan. U weet dat we met ons allen – dat is hier goedgekeurd – hebben gezorgd dat er een mogelijkheid is om de aanvraag op een andere manier in te dienen als er met het omgevingsloket technische problemen zijn. We garanderen zo dat de burger of architect niet het slachtoffer wordt.

Collega Ceyssens en collega Tobback, onze architecten hebben absoluut geen nood en geen zin in politieke spelletjes van: ‘Aan welke minister ligt het nu?’ Zij hebben nood aan parlementsleden die, net zoals ik, al drie en een half jaar in de commissie vragen aan de minister naar de stand van zaken van de digitale bouwaanvraag, naar hoe dit kan verbeteren, die softwarespecialisten hebben uitgenodigd, die zichzelf hebben verdiept in de wondere wereld van ICT, met weinig succes tot op vandaag nog altijd, en die effectief dat spel gaan controleren.

Ik ben blij dat die digitale bouwaanvraag binnenkort verleden tijd is. Minister, ik hoop echt dat we u geen derde zit gaan moeten geven om die omgevingsvergunning nog een keer uit te stellen. U zegt van niet en u zegt dat u gaat voor 1 januari. U neemt wel al een beetje voorbehoud door te zeggen dat, als het dan niet lukt, het analoog mag worden ingediend. Ik denk dat we dan radicaal digitaal moeten gaan en dat we het ons absoluut niet kunnen permitteren om, na u nog een jaar uitstel gegeven te hebben, aan de architecten te zeggen dat ze het nog voor een deel analoog moeten doen omdat het niet werkt. Dat spel moet gewoon marcheren. (Applaus bij de N-VA)

Minister, ik twijfel absoluut niet aan uw goede bedoelingen. Ik twijfel ook niet aan de goede bedoelingen van uw administratie, maar we moeten vaststellen dat er vandaag de dag een digitaal systeem is – we hebben er al 4,7 miljoen euro voor neergeteld – met heel veel gebreken.

We kennen allemaal de slogan ‘Vlaanderen Radicaal Digitaal’. Ik denk dat er dringend een tandje bij moet worden gestoken. Ik blijf ervoor pleiten: een burger of een architect die een bouwaanvraag wil indienen, mag niet de dupe zijn van een falend technisch systeem. Ik denk dat er dringend verandering in moet komen. Minister, ik wil opnieuw de suggestie geven om misschien een noodmanager of een turbomanager aan te stellen die ervoor kan zorgen dat het straks allemaal optimaal werkt. (Applaus bij Open Vld)

De actuele vragen zijn afgehandeld.