Agroforestrykennis verbonden met Europees netwerk ‘AFINET’ (Agroforestry Innovatie Netwerken)

Elk deelnemend land kiest een regionaal belangrijke onderzoeksfocus. In Vlaanderen is gekozen om verder te werken op diverse types agroforestry met fruit- en notenteelt. ILVO en Inagro coördineren de Vlaamse RAIN en verzorgen de relaties binnen het regionale netwerk en de uitwisseling van kennis met de andere partnerlanden binnen het project.

Kennis delen
Het hoofddoel van AFINET is het bevorderen van kennisuitwisseling tussen toepassers van agroforestry en andere belanghebbenden (zoals onderzoekers, beleidsmakers, adviseurs, praktijkcentra,…) om op die manier innovatieve agroforestrypraktijken te stimuleren. AFINET zal op EU-niveau werken zodat onderzoeksresultaten grensoverschrijdend naar de praktijk vertaald geraken. Doel is ook om via innovatie tegemoet te komen aan bestaande uitdagingen die toepassers van agroforestry ondervinden. Er komt een Europees online archief met wetenschappelijke en praktische kennis omtrent agroforestry.

Regionaal en supranationaal
In elk partnerland wordt een “Regionaal Agroforestry Innovatie Netwerk” (RAIN) opgericht. RAINs zijn werkgroepen waarin landbouwers en andere sleutelfiguren met complementaire kennis (onderzoekers, KMO’s, adviseurs, praktijkcentra, beleid,…) hun kennis en ervaringen omtrent agroforestry delen. Ze zoeken ook opportuniteiten om bestaande agroforestry praktijken te optimaliseren. Elke RAIN focust op een specifiek thema, afhankelijk van de interesses van de RAIN-leden. In Vlaanderen ligt de focus dus op agroforestry met fruit- en notenteelt.

Diverse focussen
Op de eerste bijeenkomst van de RAINs, de afgelopen weken, waren meer dan 180 stakeholders aanwezig. De focus die men heeft gekozen is telkens anders: Italië gaat werken op boslandbouw met olijfboomgaarden. In Portugal kiest men voor montado, of plantages van kurkeik waaronder runderen, schapen of varkens grazen. In Finland focust men op het beheer van silvopastorale systemen (bomen in combinatie met pluim-, klein- of grootvee). In Polen en Hongarije stelt men vast dat agroforestry praktijken tot op heden eerder onbekend zijn voor landbouwers.

In Vlaanderen namen 22 stakeholders deel aan de RAIN-bijeenkomst, waarvan het merendeel landbouwers. Knelpunten die aan bod kwamen zijn onder meer hoe de boomstrook te beheren en de rendabiliteit van agroforestry systemen te verhogen (optimale boom/gewascombinaties), de nood aan meer info over de nutritionele waarde van voederbomen, meer inzicht in vermarktingsmogelijkheden van agroforestryproducten, en het optimaliseren van de wetgeving omtrent agroforestry. In januari 2018 vergadert de groep al opnieuw.

Behoeften
In verschillende RAINs werd de ontwikkeling van een kwaliteitslabel voorgesteld. Een andere gedeelde bezorgdheid is het juridisch kader rond agroforestry. Zo gaven stakeholders in Hongarije, Polen en Spanje aan dat de combinatie van land- en bosbouw nog steeds heel wat juridische knelpunten kent. Net zoals
in de Vlaamse RAIN meeting, kwam ook in verschillende andere RAINS het gebrek aan informatie aan bod over het beheer van agroforestrysystemen, zoals optimale boom/gewas-combinaties, kosten en rendabiliteit van agroforestry, en de nood aan meer demonstratiebedrijven. Gedurende de komende drie jaar komen de RAIN-leden regelmatig om de kennis horizontaal en verticaal te delen.

Agroforestry of boslandbouw is een klimaatvriendelijke landbouwpraktijk (‘Climate-smart agriculture’), waarbij de teelt van houtige gewassen (bomen of struiken) doelbewust gecombineerd met die van landbouwgewassen of vee. Op die manier worden vaak nieuwe producten en/of diensten gecreëerd, zowel op economisch, ecologisch als sociaal vlak. Mits doordachte aanpak, kan agroforestry de bedrijfsrendabiliteit verhogen (o.a. door de diversificatie van activiteiten), en helpen om natuurlijke hulpbronnen te behouden en te beschermen, zowel voor de huidige als toekomstige generaties.