Natuurbegraafplaatsen en de rol van het Agentschap voor Natuur en Bos bij de concretisering

De voorzitter

Mevrouw Schryvers heeft het woord.

Minister, ik heb een nieuwe vraag om uitleg ingediend over het concept van de natuurbegraafplaatsen, meer bepaald over de mogelijkheid om het voorstel van decreet dat we hier unaniem heb een goedgekeurd in oktober 2016 in uitvoering te brengen. Ik heb al een eerdere vraag om uitleg gesteld na die goedkeuring, ik heb intussen ook al een schriftelijke vraag gesteld, en ik blijf met een aantal bezorgdheden zitten.

Afscheid nemen van een overledene is altijd een pijnlijke gebeurtenis. We zien al een aantal jaren dat steeds meer individuele keuzes worden gemaakt. Mensen vinden het belangrijk om dat op een zo persoonlijk mogelijke manier in te vullen.

Het decreet van 16 januari 2004 heeft daar al gedeeltelijk invulling aan gegeven door de mogelijkheid die gecreëerd werd om de as van een overledene mee naar huis te nemen. Ondertussen zijn reeds heel wat andere initiatieven genomen, gewoonlijk via een voorstel van decreet, om die persoonlijke invulling meer mogelijk te maken. Ik denk aan de keuze van de gemeente waar men begraven of verstrooid wil worden, maar ook aan het recente voorstel van decreet dat de mogelijkheid geeft dat een stad of gemeente zelf aanduidt in welke zones van het openbaar domein verstrooiing van asse of begraving van een afbreekbare urne zou kunnen. We willen daarmee meer mogelijkheden creëren voor het inrichten van zogenaamde natuurbegraafplaatsen. Denk aan het creëren van herdenkingsbossen waarbij een entje met een afbreekbare urne wordt begraven zodat een nieuw bos kan ontstaan.

Heel veel mensen vragen om ergens in de natuur op een rustige plaats, in de duinen, in een bos te worden uitgestrooid, en daar willen wij gevolg aan geven. In uitvoering van het decreet hebben een aantal gemeenten al stappen gezet en een zone binnen het openbaar domein, in bos- of natuurgebied, aangeduid waar ze dit in de toekomst mogelijk willen maken. Ik verwijs ook graag naar het initiatief van de stad Antwerpen om dat mogelijk te maken op de Schelde, daar kwamen heel wat positieve reacties op.

Minister, mijn vraag gaat over de manier waarop het ANB de aanvragen bekijkt en vragen zou stellen over de uitvoering van het decreet. Ik heb het dan over de opmaak van een afwegingskader waarnaar wordt verwezen. In antwoord op een eerdere schriftelijke vraag werd dit in het vooruitzicht gesteld voor najaar 2017. Dat is ongeveer één jaar na het decreet. Ik had gehoopt dat dit sneller kon worden uitgevoerd.

Minister, wat is de stand van zaken met betrekking tot de uitwerking door het ANB van het afwegingskader voor de aanleg van zogenaamde natuurbegraafplaatsen? Welke krachtlijnen zal dit afwegingskader bevatten? Welke instructies hebt u dienaangaande aan het agentschap gegeven of zult u nog geven? Binnen welk tijdsbestek kan dit worden gefinaliseerd? Kunt u garanderen dat dit afwegingskader zo snel mogelijk wordt afgewerkt zodat steden en gemeenten die de mogelijkheid willen creëren om assen te verstrooien in bos- of natuurgebied, op openbaar domein, tegemoet kunnen komen aan de vraag die bestaat bij heel wat van hun inwoners?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mevrouw Schryvers, ik deel volledig uw bezorgdheid over het uitrollen op het terrein. Het decreet is aangepast, en dat is een goede zaak, maar nog niet alles is uitgeklaard. Er zijn nog wat vragen over de regelgeving inzake omgeving, de natuur- en boswetgeving, bestuurszaken en onroerend erfgoed. Men is nu bezig dit allemaal in kaart te brengen en daar een duidelijke richtlijn over te maken. Ik heb die opdracht gegeven aan het ANB. Een van de bottlenecks bij het ANB – en de leden van deze commissie weten dat al – is dat er veel mensen op het terrein zitten. Wanneer echter juridische en technische zaken moeten worden uitgewerkt, durft het daar al eens te stroppen.

De opdracht zal pas in het najaar klaar zijn, maar het is niet omdat die richtlijn er nog niet is, dat onze diensten in geval van concrete projecten op het terrein, niet kunnen meezoeken hoe dit kan worden gerealiseerd. Men kan dus wel degelijk al iets doen voor het najaar van 2017.

De interne richtlijn van het ANB moet klaarheid scheppen over het wettelijke kader binnen het decreet op de begraafplaatsen en de lijkbezorging, de procedure die vooropgesteld wordt voor gebieden die onder natuur- en bosregelgeving vallen bij de realisatie van een natuurbegraafplaats, de criteria met betrekking tot ecologische draagkracht, beheer en toegankelijkheid en de criteria met betrekking tot de inrichting van een natuurbegraafplaats.

De opmaak van een interne richtlijn bij het ANB moet tegen het najaar 2017 afgewerkt zijn. Ik wil echter nogmaals benadrukken dat men op het terrein nu al kan meezoeken aan de hand van een aantal proefprojecten. Men kan daar ook uit leren en die expertise meenemen in de richtlijn die men moet uitwerken. Wanneer er dus concrete vragen zijn op het terrein, moet men de bereidwilligheid hebben om op een positieve manier te zoeken naar oplossingen in plaats van honderden knelpunten op te lijsten.

Mevrouw Schryvers heeft het woord.

Minister, ik ben blij dat laatste te horen. Het kan toch niet zijn dat een decreet dat hier unaniem is goedgekeurd, dat tegemoetkomt aan een maatschappelijke vraag en dat op een eenvoudige manier kan worden uitgevoerd, nu nog op zoveel moeilijkheden stuit. Uit de correspondentie van het ANB blijkt dat men het eerst heeft over de evaluatie, bijvoorbeeld van het proefproject in Rekkem. Dat is echter een ander project dan de inhoud van het voorstel van decreet. Het voorstel van decreet gaat enkel over uitstrooiing en begraving van een urne. Dat is niet noodzakelijk aansluitend op een gemeentelijke of stedelijke begraafplaats. We moeten dit niet moeilijker maken dan nodig.

Ik hoor uw oproep, minister, om tijdens de opmaak van dat afwegingskader, al een aantal stappen te zetten en een aantal projecten te realiseren. Als we nu moeten wachten tot het najaar voor het afwegingskader, dan zijn we al een jaar verder. Als dan overal waar er een vraag is, nog een toegankelijkheidsreglement moet worden opgemaakt of aangepast, of als er nog andere beheersplannen moeten worden opgemaakt, dan wordt de uitvoering van wat een eenvoudig decreet zou moeten zijn, problematisch. Ik begrijp de bezorgdheden van het ANB, maar als we realistisch zijn, dan is er een maatschappelijke vraag. Dat betekent echter niet dat een gemeente in een natuurgebied onmiddellijk zal aanduiden waar er in groten getale uitstrooiingen of aanplantingen zullen gebeuren zodat dit een zeer grote invloed zou hebben op de omgeving. Minister, wil u blijvend rekening houdend met die bezorgdheid in uw contacten met het ANB bij de opvolging van dit dossier?

De heer Wouters heeft het woord.

Minister, ook ik ben even te gast in deze commissie om de interessante vraag van mevrouw Schryvers te kunnen volgen. Mevrouw Schryvers, ik dank u voor uw vraag ter verduidelijking van dit afwegingskader.

Mijn fractie is voorstander van een dergelijk kader. De wijziging in het decreet laat toe dat gemeenten en steden welbepaalde zones kunnen aanduiden als natuurbegraafplaats maar uiteraard is niet elk stuk openbaar domein daarvoor geschikt. Het lijkt me dan ook handig om een aantal algemene voorwaarden te stellen. Ik ben blij dat de Schelde niet in een bos ligt, zoals mevrouw Schryvers zei, want dan hadden we daar nog niet veel verder gestaan.

Minister, ik ben blij dat u hier verduidelijking in brengt. Worden de vragen die het ANB hierover krijgt, opgelost door dat afwegingskader of krijgt u nog andere vragen van steden en gemeenten?

Mevrouw Pira heeft het woord.

Minister, wij volgen met veel aandacht de evolutie van de natuurbegraafplaatsen. Tot nu toe zijn er in Antwerpen en in Sint-Niklaas. Zijn er intussen nog andere? Wordt daar een lijst van bijgehouden?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mevrouw Schryvers, ik herhaal dat ik daar volledig achter sta en dat ten volle wil ondersteunen. Ik zal die opdracht nog eens aan onze diensten geven.

Voor zover wij zicht hebben op een aantal knelpunten, wordt alles opgenomen in die richtlijn.

Mevrouw Pira, ik zal eens bij het ANB moeten navragen of zij een zicht hebben op hoeveel er nu in totaal zijn. Er zijn misschien ook lokale initiatieven waar zij niet altijd rechtstreeks bij betrokken zijn. De stad Gent bijvoorbeeld is met een dergelijk initiatief bezig. Ik zal aan onze diensten een overzicht vragen.

De vraag om uitleg is afgehandeld.