Vraag om uitleg over de blockchaintechnologie om hernieuwbare energie te delen

De voorzitter

De heer Gryffroy heeft het woord.

Voorzitter, dit is een boeiende vraag, al is het maar vanwege de technologie en haar disruptief effect. Ik heb al eerder een vraag om uitleg over deze materie gesteld. Eind april 2017 is die vraag om uitleg in de commissie Financiën behandeld. Daar bevindt zich uiteraard de start van de toepasbaarheid.

We weten allemaal dat de vierde industriële revolutie, die volop in ontwikkeling is, op ons afkomt. We kunnen ons de vraag stellen of blockchain een voorbeeld kan zijn van hoe deze revolutie er zou kunnen uitzien.

Blockchain is eigenlijk niet meer dan een specifieke registratiemethode, een manier om data en computers te koppelen. Normaal gezien moet elke officiële transactie worden geregistreerd door een officiële autoriteit of door een relevante private speler. Voor het rekeningsaldo is dat de bankcomputer, voor de uitreiking van een vergunning is dat een overheidsagentschap en voor energie is dat Belpex. Blockchain zou dit kunnen vervangen door veel computers elkaar op een specifieke wijze te laten controleren. Op die manier wordt de informatie onbreekbaar of steeds up-to-date. Dit laat toe de samenvloeiing van de administratieve processen te versnellen en te vereenvoudigen. Dit biedt een potentieel om hernieuwbare energie peer-to-peer te delen.

Dit zou een mooi voorbeeld zijn van de wijze waarop we zonnedelen in Vlaanderen mogelijk kunnen maken. Dankzij de nieuwe marktdataregels, zoals MIG 6.0, die binnenkort, waarschijnlijk in september 2018, van kracht worden en dankzij de digitale meter zal blockchain worden vergemakkelijkt. De transacties kunnen nu worden geregistreerd. Alle blockchaingebruikers die vrijwillig in het systeem stappen, zouden zich dan waarschijnlijk achter een virtueel access point moeten begeven. Hierdoor zou de energie eerst tussen de blockchaingebruikers worden verhandeld en vervolgens kan een tekort of een overproductie aan energie dan op de gewone energiemarkt worden verhandeld.

De verbinding van deze afgescheiden markt met de gewone markt zou in de toekomst wel een uitdaging vormen. De gewone energiemarkt wordt immers centraal aangestuurd en de blockchainmarkt werkt eigenlijk peer-to-peer. De communicatie tussen de twee verschillende markten zal in de toekomst een grote uitdaging vormen.

Minister, ik zou u graag enkele vragen over deze technologie stellen. Hoe staat u tegenover de blockchainmarkt om hernieuwbare en opgeslagen energie te verhandelen? Hebt u al onderzocht of er mogelijkheden zijn om een link te leggen met het project inzake zonnedelen? Zo ja, hoe ver staat u hiermee? Hoe kunt u blockchaintechnologie in het zonnedelen integreren? Zult u meehelpen met het opzetten van een aparte blockchainmarkt? Hoe zult u dit integreren in de gewone energiemarkt, die top-down is geregeld?

Minister Tommelein heeft het woord.

Mijnheer Gryffroy, ik dank u voor deze interessante vraag om uitleg. Ik sta open voor elke nieuwe technologie. Meer nog, ik sta open voor elke nieuwe technologie die de hernieuwbare energie een boost kan geven. Het kan enkel helpen om dit nog meer op de kaart te zetten.

In januari 2017 heeft mijn administratie een studiebureau al de opdracht gegeven een eerste analyse te maken van de mogelijke toepassingen van de blockchaintechnologie voor zonnedelen. De analyse is nog niet opgeleverd. Ik kan bijgevolg de resultaten nog niet bekend maken. Het is nog te vroeg om in detail in te gaan op de verschillende mogelijkheden. Zodra de analyse er is, zal ik dit met de Vlaamse Regering bespreken.

Ik vraag me wel af of we dit tot hernieuwbare energie moeten beperken, zoals u in uw vraagstelling suggereert. Hernieuwbare energie wordt decentraler geproduceerd, maar volgens mij kunnen we de blockchaintechnologie ook toepassen voor andere energiebronnen en voor de verschillende energiemarkten. Dit geldt trouwens in principe voor veel handels- of informatieplatformen in andere sectoren.

Indien deze technologie een meerwaarde biedt, sta ik er zeker voor open de verdere ontwikkeling voor energietoepassingen te ondersteunen. Een randvoorwaarde is voor mij wel dat de betrouwbaarheid moet worden gegarandeerd en dat het mogelijk moet zijn fraude volledig uit te sluiten.

Mijnheer Gryffroy, zodra de analyse klaar is, komen we hier zeker op terug.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Dit kan uiteraard op alle mogelijke vormen van energie worden toegepast. Ik heb specifiek een vraag om uitleg over hernieuwbare energie en zonnedelen gesteld. Volgens mij liggen beide concepten het dichtst bij elkaar. Ik verwijs naar het principe van de ‘solar coin’. Wie 1 megawattuur produceert, krijgt een virtuele munt die in euro’s kan worden omgezet. Indien er voldoende munten in omloop zijn, zal er interesse van investeerders komen. Zo gaat het verder. Het gaat om de promotie van investeringen die iemand niet op zijn eigen dak, maar wel op andermans dak kan doen. Dit kan gebeuren door middel van blockchaintechnologie of met andere middelen.

Wat het zonnedelen betreft, ben ik gewoon voortdurend op zoek. Anderhalf jaar geleden heb ik hierover een conceptnota ingediend. We hebben weinig vooruitgang geboekt. Ongeveer een jaar geleden heeft de commissie die conceptnota besproken.

Ik ben ook al aan het onderzoeken of hij effectief kilowatturen moet salderen. Blockchaintechnologie zou hier misschien een oplossing kunnen bieden. Maar ik heb geen probleem om te wachten tot die studie eraan komt. Ik zou graag weten wanneer de oplevering van de studie gepland is.

Collega’s, minister, het lijkt me terecht dat u aangeeft dat het over veel meer gaat dan alleen zonnedelen. Ik denk net dat we, wanneer het alleen over zonnepanelen gaat, een deel van de essentie missen.

In de hoorzitting hebben we Ronnie Belmans horen zeggen dat de toekomst van het elektriciteitsnet waarschijnlijk tweelagig zal zijn: een sterk gestructureerd groot netwerk om grote producenten en grote afnemers met elkaar te verbinden, de robuustheid en betrouwbaarheid van het historisch net zoals we dat kennen; en daarboven een fijnmaziger netwerk waar burgers hun overschotten en tekorten kunnen verhandelen. Op die manier bereiken we ook flexibiliteit als ze het in de markt kunnen zetten.

Warmtepompen presteren vandaag nog een beetje onder hun potentieel. We zouden met de warmtepompen buffervaten kunnen opwarmen om zo flexibele capaciteit te combineren met andere vormen van energie. Vooral hernieuwbare energie heeft er baat bij omdat het over kleine vermogens gaat die zeer lokaal interessant verhandeld kunnen worden. Het gaat ook over kleine overschotten. Er is het klassieke voorbeeld van de diepvriezer die een paar uur wordt uitgesteld. Er is ruimte voor aggregatoren om daarop in te spelen.

Uiteraard kijk ik vol enthousiasme en ongeduld uit naar de studie die u zult opleveren. Hebt u al contact gehad met de netbeheerders over de implicaties die de introductie van blockchaintechnologie zou kunnen hebben op het design van de markt? Op welke manier zullen de microgrids en de kleine netwerken ontwikkeld kunnen worden?

Mijnheer Gryffroy, zonnedelen ligt mij ook zeer na aan het hart. Van dag één dat ik hier op deze stoel zit – of in een andere zaal op een andere stoel –, heb ik onmiddellijk uw pleidooi voor zonnedelen omarmd. Ik heb er alles aan gedaan om dat zo snel mogelijk vooruitgang te doen vinden. Ik heb geprobeerd draagvlakken te creëren.

De snelheid waarmee ik vooruit kan gaan in een aantal zaken, is afhankelijk van een aantal partners, onder andere de coalitiepartners. Hoe sneller ik steun krijg om vooruit te gaan, hoe sneller we dat ook kunnen realiseren.

Ik wil er wel op wijzen dat de studie die besteld is, specifiek gericht is op zonnedelen. Met andere woorden, dat bewijst toch dat ik vooruitgang wil. Ik ben er ook van overtuigd dat de blockchaintechnologie absoluut een boost kan geven. Ik moet de studie of analyse niet afwachten om te weten dat daar wel mogelijkheden in zitten.

Ik heb trouwens begrepen dat de private markt – onder andere Smappee – daar al mee bezig is. Ik vind dat een goede zaak. U kent mij: als de private markt iets ontwikkelt, moeten wij het warm water niet uitvinden; als de private markt iets doet, dan, zo heb ik al begrepen, mijnheer Schiltz, volgen de distributienetbeheerders snel als ze zien dat daar muziek in zit.

We zullen met de distributienetbeheerders uiteraard contact opnemen zodra ik de analyse van de studie heb gekregen.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Minister, ik zou graag een antwoord krijgen op mijn vraag wanneer u de studie verwacht.

Vóór de Vlaamse feestdag, normaal gezien, mijnheer Gryffroy.

Vóór 11 juli 2017 dus, dat is genoteerd.

Ik ben het ermee eens, zoals u ook zegt, mijnheer Schiltz, dat we het veel breder kunnen zien. We moeten opletten dat we niet te veel in een high level denken en spreken. We moeten soms heel concreet worden.

Wat betreft de steun van de coalitiepartners: ik denk dat u de meeste hebt. Het is mijn conceptnota, dus daar zal het niet aan ontbreken. Ik denk dat er bij CD&V ook geen probleem is.

Hier werd een jaar geleden wel gezegd: de tekening is te complex. Ik heb toen gezegd: het is een correcte tekening. Ik werk inderdaad nog aan een vereenvoudiging. Er zijn misschien methodes om dat te vereenvoudigen. Het salderen van het kilowatt: moet dat wettelijk worden geregeld of niet? Laat ons zeggen dat de blockchaintechnologie een methode kan zijn om het geheel te versimpelen.

De blockchaintechnologie kan voor van alles worden gebruikt. Getuige daarvan de vraag van de heer Diependaele in de commissie Algemeen Beleid van 25 april over een andere toepassing. Mijn vraag is specifiek gericht op zonnedelen.

Ik kijk vol spanning uit naar 11 juli 2017 om te weten wat de studie zegt over deze technologie.

De vraag om uitleg is afgehandeld.